Η Maria Margaronis είναι από τις πιο γνωστές και έγκυρες δημοσιογράφους που γράφουν, τα τελευταία χρόνια, στον διεθνή Τύπο για την ελληνική πραγματικότητα. Μεταξύ άλλων, η αρθρογραφία της εστιάζεται σε θέματα όπως η ακροδεξιά και η Χρυσή Αυγή, η δημοκρατία, οι επιπτώσεις της λιτότητας. Ζει στο Λονδίνο και είναι συνεργάτρια του Guardian, του London Review of Books, του Times Literary Supplement, του Νation και του Grand Street. To άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τhe Nation (ένα από τα σημαντικότερα έντυπα της προοδευτικής Αμερικής, από το 1865 που πρωτοκυκλοφόρησε) την ημέρα που έγινε η εισβολή στην ΕΡΤ, την Πέμπτη 7.11.2013.
Στρ. Μπ.
«Ακόμα και οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους», λέει η ασώματος φωνή. Μιλάει για να γεμίσει το κενό πριν από την οριστική σιωπή, για να είναι απλώς παρούσα. «Είναι εντολή σας; Μάλιστα. Να πάρω τα πράγματά μου, τα προσωπικά μου αντικείμενα… Κάπου εδώ κλείνουμε, αγαπητοί ακροατές, η φωνή της ελληνικής ραδιοφωνίας σιγεί. Καλή συνέχεια, θα τα πούμε, θα ξαναβρεθούμε. Τα μικρόφωνα αυτά κλείνουν. Ψυχή βαθιά!».
Τα χαράματα της Πέμπτης, δυνάμεις των ΜΑΤ εισέβαλαν στο κεντρικό κτίριο της ΕΡΤ, της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης· της ΕΡΤ, η οποία έκλεισε μεν επισήμως με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου στις 11 Ιουνίου, αλλά οι δημοσιογράφοι και οι τεχνικοί της συνέχισαν να μεταδίδουν πρόγραμμα μέσω του διαδικτύου. Αστυνομικοί με πλήρη εξάρτυση εκκένωσαν το κτίριο δωμάτιο προς δωμάτιο, διαλύοντας με δακρυγόνα τους συγκεντρωμένους έξω. Ο Νίκος Τσιμπίδας, εκπρόσωπος των εργαζομένων, ήταν ο τελευταίος που μίλησε στο μικρόφωνο, καλώντας τον κόσμο σε «μια μεγαλειώδη διαδήλωση, όχι μόνο για την ΕΡΤ, όχι μόνο για τις θέσεις εργασίας μας, αλλά για την ίδια τη δημοκρατία… για την τροπή που ‘χουνε πάρει πλέον τα πράγματα, γι’ αυτή την κατάφωρη καταστολή, γι’ αυτό το πισωγύρισμα δεκαετιών, για όλα αυτά που έπρεπε να υπερασπιστούμε και δεν μπορέσαμε…».
Ακόμα και οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους. Ολοένα και περισσότερο, το σήμα-κατατεθέν της ελληνικής κρίσης (που δεν είναι πια κρίση, αλλά μάλλον διαρκής κατάσταση) είναι ο θρυμματισμός της αισθητής πραγματικότητας, και μαζί ένας απεγνωσμένος αγώνας για το ποιος θα κυριαρχήσει στην αφήγηση του τι συμβαίνει. Φαντάζομαι ότι έτσι συμβαίνει πάντα στα αυταρχικά καθεστώτα –και η Ελλάδα συνιστά πλέον, χωρίς αμφιβολία, ένα αυταρχικό καθεστώς, απλώς παριστάνει τη δημοκρατία– αλλά δεν είχα ποτέ πριν την ευκαιρία να το ζήσω από τόσο κοντά. Είμαστε μάρτυρες, μεταξύ πολλών άλλων, ενός πολέμου των λέξεων, μιας προπαγανδιστικής εκστρατείας που έχει σχεδιαστεί για να καταπνίξει τις όποιες αντίθετες φωνές — ακόμα και τις πιο μετριοπαθείς. Ερωτήσεις που θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν τεθεί στο πλαίσιο μιας εν λειτουργία δημοκρατίας, όπως λ.χ. εάν η ΕΡΤ ήταν ζημιογόνα, αν ήταν γεμάτη από «ημέτερους» ή αν ήταν δέσμια συμφερόντων, έχασαν κάθε νόημα την ημέρα που η κυβέρνηση της κατέβασε ξαφνικά τα ρολά. Το πρωί της Πέμπτης παρακολουθήσαμε απλώς την αναπόφευκτη συνέχεια: διμοιρίες αρματωμένων εκπροσώπων του κράτους να εκδιώκουν λίγες δεκάδες δημοσιογράφων και να κλειδώνουν τις πόρτες με χειροπέδες. Η εικόνα είναι το μήνυμα.
Όπως πάντα στην Ελλάδα, το μήνυμα αυτό έχει δύο όψεις: μια για εξωτερική κατανάλωση και μια για εσωτερική. Απ’ τη μια, αυτό που υποτίθεται ότι λέει στους εκπροσώπους της Τρόικας που βρίσκονται και πάλι στην Αθήνα (αν είναι αρκετά ανόητοι για να το χάψουν ή αρκετά διπλωμάτες για να προσποιηθούν ότι το έχαψαν) είναι ότι τα πάντα βρίσκονται υπό έλεγχο: εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας, αναστρέφουμε το οικονομικό κλίμα, πατάσσουμε την ανομία, τσακίζουμε τα συνδικάτα. (Το αρχικό λουκέτο της ΕΡΤ υποτίθεται ότι μπήκε προκειμένου να ικανοποιηθεί η απαίτηση της Τρόικας για απολύσεις στο δημόσιο.) Απ’ την άλλη, το μήνυμα για τους Έλληνες είναι το εξής: Μπορεί να βλέπετε μια κυβέρνηση που παλεύει να ικανοποιήσει τους δανειστές της χωρίς να ξεβολέψει την πελατεία της, που δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια, καθώς στους δρόμους κυριαρχούσαν οι δικοί της μισο-εξημερωμένοι μπράβοι που δεν έχει ιδέα για το πώς θα βγει απ’ τον λαβύρινθο στον οποίο έχει βρεθεί· μπορεί, ακόμα, να είστε άνεργοι, πεινασμένοι, χαμένοι και απελπισμένοι, βλέποντας ότι τον χειμώνα που έρχεται δεν θα έχετε ούτε θέρμανση ούτε ελπίδα· μπορεί, ακόμα, να νομίζετε ότι έχετε κάποιο περιθώριο να αντισταθείτε. Κι όμως, αυτά που σας λένε οι αισθήσεις σας είναι ψευδή ή, τουλάχιστον, άνευ σημασίας. Κοιτάξτε! Θα έχετε δωρεάν WiFi σ’ όλη τη χώρα! Η Ελλάδα είναι ένα «success story»! Και αν δεν στοιχηθείτε πίσω απ’ τη δική μας εκδοχή της πραγματικότητας, έχουμε τη δύναμη να σας μεταπείσουμε. Ενάντια στη φωνή ενός ανθρώπου που κάθεται σ’ ένα δωμάτιο μπροστά στο μικρόφωνο, στέλνουμε κρανοφόρες στρατιές οπλισμένες με δακρυγόνα και ρόπαλα.
Φυσικά, οι άνθρωποι δεν θα φιμωθούν, και ειδικά τώρα. (Πριν από λίγες μέρες, κάποια λαγωνικά της Ελληνικής Αστυνομίας εμφανίστηκαν στο Radiobubble, έναν ανεξάρτητο ραδιοφωνικό σταθμό που εκπέμπει από ένα αθηναϊκό café και απείλησαν με μηνύσεις, γιατί αυτοί που κάθονταν στα τραπεζάκια έξω απ’ το μαγαζί «κάνουν πολλή φασαρία». Ίσως να έμαθαν για τον σταθμό από το σχετικό δημοσίευμα των New York Times…). Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι Έλληνες ενημερώνονται από τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια, που κατέχουν κάποιοι ολιγάρχες με ισχυρές πολιτικές «άκρες» – στους οποίους παραχωρήθηκε ο έλεγχος των ψηφιακών ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων με ψηφοφορία στη Βουλή, λίγες ώρες πριν από την πρωινή επιδρομή στην ΕΡΤ. Και ο κακόφωνος συνδυασμός κινδυνολογίας, υστερίας και συνωμοσιολογίας που εδώ και χρόνια χαρακτηρίζει πολλά από τα ελληνικά ΜΜΕ, όλου σχεδόν του πολιτικού φάσματος, μας δυσκολεύει να αποκτήσουμε μια έλλογη και περιεκτική περιγραφή των όσων συνέβησαν.
Η στιγμή που οι αφηγήσεις θρυμματίζονται και οι λέξεις χάνουν το νόημά τους είναι όμως και η στιγμή που ανοίγεται η προοπτική ενός διαφορετικού μέλλοντος. Γι’ αυτό και το πλέγμα των ολιγαρχών, των οικονομικών συμφερόντων και των πολιτικών που κυβερνούν την Ελλάδα (σε μια συμβιωτική-ανταγωνιστική σχέση με τους δανειστές της) μοιάζει αποφασισμένο να αποκλείσει αυτή τη δυνατότητα, πάση θυσία. Η αίσθηση της καταπίεσης είναι πλέον απτή· το τρομακτικό είναι πόσο γρήγορα τη συνηθίζεις. Πριν δυο εβδομάδες βγήκα με φίλους για φαγητό στην Αθήνα. Καθώς φεύγαμε απ’ την ταβέρνα –που ήταν σχεδόν άδεια, Παρασκευή βράδυ– μια βαριά οπλισμένη περίπολος της ομάδας Δέλτα μας προσπέρασε μαρσάροντας: καμιά δεκαριά άντρες στα μαύρα, δικάβαλο σε μοτοσυκλέτες. Σε κανέναν δεν έκαναν την παραμικρή εντύπωση.
Απ’ την άλλη μεριά, τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές, ο ΣΥΡΙΖΑ –βουλευτές του οποίου απωθήθηκαν βίαια όταν προσπάθησαν να μπουν στην ΕΡΤ, το πρωί της εισβολής– καταθέτει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, που θα αρχίσει να συζητείται την Παρασκευή. Ο κυβερνητικός συνασπισμός διαθέτει πλειοψηφία πέντε μόλις εδρών, και κάποιοι βουλευτές του μπλόκαραν τον νέο φόρο ακινήτων λίγες μέρες πριν· φυσικά, η πίεση που θα δεχθούν να στηρίξουν την κυβέρνηση θα είναι τεράστια. Τα ιδιωτικά κανάλια θα μεταδώσουν τη διαδικασία σαν ένα ακόμη «θρίλερ», μαζί με ζοφερές προβλέψεις καταστροφής. Εν τω μεταξύ, διαδηλωτές έχουν συγκεντρωθεί έξω απ’ τα κτίρια της ΕΡΤ στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη· ένα πανώ γράφει «Ψυχή Βαθιά». Και οι δημοσιογράφοι και οι μουσικοί της ΕΡΤ εξακολουθούν να μεταδίδουν πρόγραμμα μέσω του διαδικτύου, έστω κι απ’ το δρόμο.
μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου
πηγή: Nation / Ενθέματα Αυγής
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου