Και ο Λίβανος και η Καζέρτα είναι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας, που οδήγησαν στο Δεκέμβρη και κατέληξε στην Βάρκιζα
Ό,τι κέρδιζε στα πεδία των μαχών το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με το αίμα των αγωνιστών του, το έχανε στα γραφεία των διασκέψεων με το μελάνι
Πως οι νικητές γίνανε ηττημένοι
Πριν την απελευθέρωση και έχοντας επίγνωση των συνθηκών που δημιουργούνται παγκόσμια, ιδιαίτερα μετά τη νίκη των Σοβιετικών στο Στάλινγκραντ, αυτό που απασχολούσε τις αστικές πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας ήταν το καθεστώς μετά την απελευθέρωση . Οι συσχετισμοί , που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα. ήταν σε βάρος της αστικής τάξης . Οι πολιτικοί τους σκοποί ήταν συγκεκριμένοι. Η αποτροπή της λαϊκής εξουσίας.
Το έπος του ΕΑΜ δεν ήταν μόνο η εθνική απελευθέρωση αλλά και η δημιουργία των φύτρων της λαϊκής εξουσίας, , η πλειοψηφία του ελληνικού λαού ήταν συσπειρωμένη στο ΕΑΜ. και ζητούσε λαοκρατία
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΑΦΩΣ ΟΧΙ ΠΑΝΤΑ ΩΣ ΦΑΡΣΑ
Και ενώ οι αστικές πολιτικές δυνάμεις υπερβαίνοντας τις εσωτερικές τους αντιθέσεις, της κατοχής, στηριζόμενες στον κρατικό μηχανισμό (αστυνομία, τάγματα ασφαλείας κλπ.), ο οποίος στήριξε τη γερμανική κατοχή, και στις δικές της ένοπλες οργανώσεις, η πλειοψηφία των οποίων σε όλη τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα συμπαρατάχτηκαν με τους κατακτητές αλλά και τους Άγγλους ιμπεριαλιστές με στόχο την εξουσία
Οι ηγεσίες του ΚΚΕ και του ΕΑΜ είχαν μπει στη δίνη μιας σειράς υποχωρήσεων, απέναντι στην ντόπια ολιγαρχία και τους Άγγλους ,εντός του ΕΑΜ κυριαρχούσαν οι διαφωνίες μεταξύ διαλλακτικών και αδιάλλακτων
Οι αστικές πολιτικές δυνάμεις είχαν ξεκινήσει την προετοιμασία για την πολιτική εξουσία από τις αρχές του 1943 και ολοκληρώθηκε στις αρχες του 1945 , με το τσάκισμα του στρατιωτικού κινήματος, της ηρωικής ΑΣΟ, στη Μέση Ανατολή, την αντικατάσταση του Σοφ. Βενιζέλου από τον Γ. Παπανδρέου ως πρωθυπουργού στην κυβέρνηση του Καΐρου, με τις συμφωνίες του Λιβάνου της Καζέρτας και της Βάρκιζας
Πώς φτάσαμε στο «Δεκέμβρη» που οδήγησε στην Βάρκιζα
5 Ιούλη 1943 αποφασίζεται από το ΕΑΜ η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο εγγλέζικο στρατηγείο της Μ. Ανατολής.
Στις 10 του Μάρτη του 1944 ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του ΕΑΜ η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Ήταν η κυβέρνηση της τότε ελεύθερης Ελλάδας. Η κυβέρνηση του βουνού
1 Απριλίου 1944 η αντιφασιστική στρατιωτική οργάνωση ζητά από την εξόριστη κυβέρνηση στην Αίγυπτο του Εμμανουήλ Τσουδερού να σχηματίσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας με βάση την πεεα .ταυτόχρονα στασιάζουν αξιωματική και οπλίτες της 1ης ελληνικής ταξιαρχίας στις 5 Απρίλιου εκδηλώνεται κίνημα και στο ελληνικό ναυτικό.
14 Απριλίου 1944 αναλαμβάνει πρωθυπουργός ο Σοφοκλής Βενιζέλος ο οποίος κατέστειλε το κίνημα του ναυτικού σε 3μερες αλλά χάνει την ευρύτερη λαϊκή αποδοχή που είχε και αναγκάζεται να παραιτηθεί μετά από 12μερες για να σχηματιστεί Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, υπο τον Γεώργιο Παπανδρέου,
26 Απριλίου σχηματίζεται στο Κάιρο, η υποτυπώδης κυβέρνηση των 30 ημερών (26 Απριλίου - 24 Μαΐου 1944), με πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών τον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος είχε φτάσει επειγόντως στο Κάιρο στις 14 Απριλίου με αγγλικό πολεμικό αεροπλάνο , περίπου ένα μήνα μετά τη ίδρυση της ΠΕΕΑ
Η πρόσκληση του από τους άγγλους δεν ήταν τυχαία. Στις αρχές του 44 είχε συνταχθεί με τη βασιλική εξόριστη κυβέρνηση στην Αίγυπτο και ένα χρόνο πριν , τον Ιούλιο του 1943, είχε καταθέσει πλήρη και σαφέστατη την πολιτική ταυτότητά του με κείμενό του που απηύθυνε στο Βρετανικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, στην εκεί ελληνική κυβέρνηση και βέβαια στην κυβερνητική ηγεσία του βρετανικού κράτους, όπου περιέγραφε την πολιτική κατάσταση στη χώρα, αναφερόταν στην εθνική πολιτική, έκανε λόγο για το Κομμουνιστικό Κόμμα και κατέληγε στο «δέον γενέσθαι» τόσο για τη συνέχιση του απελευθερωτικού αγώνα όσο και για τη μορφή και το περιεχόμενο του επέκεινα της απελευθέρωσης του πολιτικού και πολιτειακού καθεστώτος της χώρας
14 – 27 Μαΐου ξεκινάνε οι εργασίες στις Κορυσχαδες του εθνικού συμβουλίου για να επικυρώσει την εξουσία της ΠΕΕΑ συμμετέχουν από όλοι την Ελλάδα πανεπιστημιακοί μητροπολίτες στρατηγοί αγρότες εργάτες συγγραφείς καλλιτέχνες
27 Μάιου ολοκληρώνονται οι εργασίες εκλέγοντας 180 εθνοσυμβουλους και επικυρώνει την εξουσία της ΠΕΕΑ ως αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης με έδρα την Ελλάδα
Το εθνικό συμβούλιου στο ιστορικό ψήφισμα του διακήρυξε «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ασκούνται από το λαό»
17 έως 20 του Μάη 1944 Συνέδριο του Λιβάνου
Με τη διοργάνωση του Συνεδρίου, οι Εγγλέζοι και η άρχουσα τάξη της Ελλάδας επιχειρούσαν να προλάβουν τις εξελίξεις στη χώρα, να φρενάρουν, δηλαδή, τη διαγραφόμενη πορεία προς μια μεταπολεμική λαοκρατούμενη Ελλάδα. (είχαν ξεκινήσει οι εργασίες στις Κορυσχαδες του εθνικού συμβουλίου για να επικυρώσει την εξουσία της ΠΕΕΑ με πανελλαδική συμμετοχή )
Στο Συνέδριο συμμετείχαν το ΕΑΜ και η ΠΕΕΑ, που είχε στα χέρια της την πραγματική εξουσία κι, από την άλλη, ήταν η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου που δεν είχε κανένα έρεισμα στην Ελλάδα και το λαό της. Είχε συγκροτηθεί στη Μέση Ανατολή.
Οι Άγγλου και ο Γ. Παπανδρέου, ζητούσαν επίμονα τη διάλυση του ΕΛΑΣ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής και επέμειναν στη διατήρηση της Ορεινής ταξιαρχίας και του Ιερού Λόχου.
Ο Γ. Παπανδρέου εξίσωνε το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ με τους κατακτητές και τους ταγματασφαλίτες και ως λύση για να επιτευχθεί η περιβόητη εθνική ενότητα απαιτούσε να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ.
Αυτόν φοβόταν η αστική τάξη ως αντίπαλό της και εμπόδιο για την εξουσία της.
20 Μαΐου στο Λίβανο, υπογράφτηκε, από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, εκπροσώπους των παλαιών ελληνικών κομμάτων και αντιπροσωπείες από τις αντιστασιακές οργανώσεις, συμφωνία, που χαρακτηρίστηκε και «Εθνικό Συμβούλιο».
Και προέβλεπε τη συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου και την ανάθεση πέντε υπουργείων στο ΕΑΜ..
Τα σημαντικότερα σημεία της συνθήκης αφορούσαν την ενοποίηση και πειθάρχηση όλων των αντάρτικων σωμάτων της Ελευθέρας Ελλάδος, καθώς και η κινητοποίησης όλων των μαχητικών δυνάμεων του Έθνους εναντίον των κατακτητών υπό τις διαταγές της κυβέρνησης εθνικής ενότητας
«Πρέπει να βαδίσωμεν το ταχύτερον προς τη δημιουργίαν του Εθνικού μας Στρατού, ο οποίος θα είναι απηλλαγμένος πάσης επιρροής κομμάτων και οργανώσεων, θα ανήκει μόνον εις την πατρίδα και θα υπακούη εις τας διαταγάς της κυβερνήσεως»
Η Διάσκεψη καταδίκασε και το κίνημα στη Μέση Ανατολή της Αντιφασιστικής Στρατιωτικής Οργάνωσης (ΑΣΟ) που υποστήριζε την ΠΕΕΑ: και οδήγησε στη διάλυση του ελληνικού στρατεύματος και στη φυλάκιση όλων των προοδευτικών στρατιωτών
Η συνθήκη αυτή έγινε δεκτή στο βουνό με μεγάλες αντιδράσεις, θυελλώδεις συνεδριάσεις και αυστηρές επικρίσεις. Επί τρεις μήνες δεν επικύρωναν τη συνθήκη και δε συμμετείχαν στην κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου. Κατηγορούσαν την αντιπροσωπεία για μη τήρηση των συμφωνηθέντων και για υπέρμετρες υποχωρήσεις. Καταβλήθηκε προσπάθεια με εκ των υστέρων διαβουλεύσεις να μην παραμείνει ο Γ. Παπανδρέου επικεφαλής της κυβέρνησης, αλλά αυτό δεν έγινε αποδεκτό. Τελικά, το ΕΑΜ υποχώρησε και αποδέχτηκε τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση
2 - 3 Αυγούστου του 1944 συνεδρίαση της ΚΕ του ΚΚΕ, αποδέχτηκε τη Συμφωνία του Λιβάνου, περιορίζοντας το όλο πρόβλημα στο ζήτημα της αντικατάστασης του Γ. Παπανδρέου, αποδεχόμενο ουσιαστικά ανάλογη πρόταση του Αλ. Σβώλου, προέδρου της ΠΕΕΑ. Στην ίδια απόφαση κατέληξε και η ΚΕ του ΕΑΜ που συνεδρίασε στις 15.8.1944.
2 Σεπτέμβρη του 1944, έναν περίπου μήνα πριν την απελευθέρωση της Αθήνας, το ΕΑΜ προσχώρησε στην κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» του Γ. Παπανδρέου
Τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να συμμετέχουν στην κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, ταξίδεψαν στην Καζέρτα της Ιταλίας οι: Α. Σβώλος (υπουργός Οικονομικών), Γ. Ζέβγος (υπουργός Γεωργίας), Μ. Πορφυρογέννης (υπουργός Εργασίας) , Ηλ. Τσιριμώκος (υπουργός Εθνικής Οικονομίας), Ν. Ασκούτσης (υπουργός Δημοσίων Έργων) και Α. Αγγελόπουλος (υφυπουργός Οικονομικών).
Η νέα αποστολή του ΕΑΜ υπέγραψε όχι μόνο τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση αλλά και μιά νέα, ακόμη χειρότερη συμφωνία που προέβλεπε την υπαγωγή όλων των ανταρτικών δυνάμεων στις διαταγές του Άγγλου Σκόμπυ, ο οποίος ορίστηκε Ανώτατος Συμμαχικός Αρχιστράτηγος της Ελλάδας. Υπέγραψαν δηλαδή την υπαγωγή του ΕΛΑΣ σε αγγλική διοίκηση!
Η Συμφωνία της Καζέρτα
24- 26.-9.1944 πραγματοποιήθηκε στην Καζέρτα της Ιταλίας σύσκεψη του Στρατηγείου των Συμμαχικών Δυνάμεων της Μεσογείου, της κυβέρνησης της Μ. Βρετανίας, της ελληνικής κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας», του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ.
η Συμφωνία της Καζέρτας, με την οποία ο στρατηγός Σκόμπι οριζόταν διοικητής στην Ελλάδα όλων των στρατιωτικών δυνάμεων (και του ΕΛΑΣ). . ενώ παράλληλα επέτρεψε στους άγγλους να αποβιβάσουν στρατιωτικές δυνάμεις στην Ελλάδα
Τα βασικά σημεία της Συμφωνίας της Καζέρτα είναι τα εξής:
«1. Ολαι αι ανταρτικαί ομάδες αι δρώσαι εν Ελλάδι τίθενται υπό τας διαταγάς της ελληνικής κυβερνήσεως εθνικής ενότητος.
2. Η Ελληνική Κυβέρνησις θέτει τας δυνάμεις ταύτας υπό τας διαταγάς του Στρατηγού Σκόμπυ, όστις ωνομάσθη υπό του ανωτάτου συμμαχικού αρχιστράτηγου ως στρατηγός διοικών τας Δυνάμεις εν Ελλάδι.
3. Συμφώνως προς την προκήρυξιν εκδοθείσαν παρά της ελληνικής κυβερνήσεως, ότι οι αρχηγοί των ελληνικών ανταρτών θ' απαγορεύσουν πάσαν απόπειραν υπ' αυτούς μονάδων ν' αναλάβουν την αρχήν ανά χείρας. Τοιαύτη πράξις θα θεωρηθή ως έγκλημα και θα τιμωρηθή αναλόγως.
4. Ίσον αφορά τας Αθήνας, ουδεμία ενέργεια θ' αναληφθή εκτός υπό τας αμέσους διαταγάς του στρατηγού Σκόμπυ, στρατηγού διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις.
5. Τα τάγματα ασφαλείας θεωρούνται ως όργανα του εχθρού. Θα χαρακτηρισθούν ως εχθρικοί σχηματισμοί, εκτός αν παραδοθούν συμφώνως προς διαταγάς εκδοθησομένας παρά του στρατηγού διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις
6) Όλαι αι Ανταρτικαί Ελληνικαί Δυνάμεις, προς τον σκοπόν όπως τεθή τέρμα εις τας διαμάχας του παρελθόντος, δηλούν ότι θα σχηματίσουν Εθνικήν Ένωσιν ίνα συντονίσουν την δράσιν των δια το καλύτερον συμφέρον του κοινού αγώνος.
7) Κατόπιν της αυτώ παραχωρηθείσης υπό του Ανωτάτου Συμμαχικού Αρχιστρατήγου εξουσίας και από συμφώνου μετά της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ο στρατηγός Σκόμπυ εξέδωσε τας συνημμένας διαταγάς επιχειρήσεων
Αρχές Οκτώβρη, άρχισαν να αποβιβάζονται τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα, με βάση το σχέδιο «Μάνα» στις ακτές της Δυτικής Πελοποννήσου, όταν και τα τελευταία τμήματα των χιτλερικών εγκατέλειπαν ανενοχλητα την περιοχή Αθήνας - Πειραιά. Η απόβαση δεν εξυπηρετούσε κανέναν απολύτως στρατηγικό ή τακτικό σκοπό στη διεξαγωγή του πολέμου κατά της Γερμανίας.
12 Οκτώβρη 1944: Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Αθήνα
12-13 Οκτώβρη 1944: Ο ΕΛΑΣ σώζει το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο και την πόλη του Πειραιά από την καταστροφή που σχεδίαζαν οι ναζί.
16 Οκτώβρη: Έρχεται στην Αθήνα, από τα βουνά, η ηγεσία του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ.
18 Οκτώβρη 1944: Φτάνει στην Ελλάδα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γ. Παπανδρέου. από το Σαλέρνο της Ιταλίας με το αγγλικό πολεμικό πλοίο "Πρίγκιψ Δαυίδ". Μαζί φτάνει και ο Άγγλος στρατηγός Σκόμπι.
Στη μεγάλη παναθηναϊκή συγκέντρωση, που γίνεται στην πλατεία Συντάγματος, ο λαός διατρανώνει τη θέλησή του για ομαλές εσωτερικές εξελίξεις και κατοχύρωση των καρπών των αγώνων του στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης. Διατρανώνει τη θέλησή του για Λαοκρατία, Λαϊκή Δικαιοσύνη και Λαϊκή Αυτοδιοίκηση, για να βαδίσει η χώρα προς την πρόοδο, την εθνική και δημοκρατική αναδημιουργία, αποκαθαρμένη από τους προδότες, τους δοσίλογους και όσους στρέφονταν κατά της λαϊκής κυριαρχίας.
3 Νοέμβρη 1944: Ο ΕΛΑΣ ελευθερώνει ολόκληρη την Ελλάδα. Υπό κατοχή είναι μόνο η Κρήτη και η Μήλος.
5 Νοέμβρη: Ο Γ. Παπανδρέου, ύστερα από υπόδειξη του Σκόμπι - και χωρίς καμιά συνεννόηση με το Υπουργικό Συμβούλιο - ανακοινώνει στον Τύπο ότι ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ θα διαλυθούν στις 10 Δεκέμβρη. Ανακοινώνει επίσης ότι την 1η του Δεκέμβρη θα διαλυθεί η Εθνική Πολιτοφυλακή του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
10 Νοέμβρη 1944: Η ορεινή ταξιαρχία που έχει φτάσει στην Ελλάδα παρελαύνει στους δρόμους της Αθήνας. Η αποστολή της - όπως την καθόρισε ο Τσόρτσιλ με τηλεγράφημά του στο Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ιντεν, - είναι να μην διστάσει «ν’ ανοίξει πυρ αν αυτό είναι απαραίτητο», ενάντια στο λαϊκό κίνημα
19 Νοέμβρη 1944: Μεγαλειώδης συγκέντρωση στην Αθήνα για τα 26 χρόνια του ΚΚΕ.
22 Νοέμβρη 1944: Ο Σκόμπι καλεί τους υπουργούς της Αριστεράς, Σβώλο και Πορφυρογένη τους κάνει παρατήρηση για τα υψηλά ημερομίσθια που καθόρισε ο Πορφυρογένης για τους εργάτες και υπάλληλους. Τους ζητάει επίσης μέσα σε 24 ώρες να κάνουν δήλωση ότι «αποκηρύττουν τη χρήση βίας». Οι δύο υπουργοί αρνούνται Την ίδια μέρα ο Παπανδρέου μονογράφει απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου - στην οποία συμφωνούν ΕΑΜ και ΚΚΕ - για διάλυση του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ, της Ορεινής Ταξιαρχίας, του Ιερού Λόχου και όλων των εθελοντικών σωμάτων ως τις 10 Δεκέμβρη και δημιουργία εθνικού στρατού. Στη συνέχεια ο Παπανδρέου υπαναχωρεί με το επιχείρημα ότι δε δέχονται οι Αγγλοι τη διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ συνεχίζουν την προσπάθεια για συμβιβασμό.
Ο Ιερός Λόχος ελληνική στρατιωτική «μονάδα ειδικών δυνάμεων» συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του β παγκοσμίου πολέμου το1942 στη ανατολή και αποτελείτο εξ ολοκλήρου από Έλληνες αξιωματικούς και των τριών όπλων, της τότε Βασιλικής Χωροφυλακής αλλά και από μαθητές της στρατιωτικής σχολής ευελπιδων ,. απετέλεσε τον πρόδρομο των ειδικών δυνάμεων.
Η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία, ήταν μια μονάδα ειδικών δυνάμεων του πεζικού που συγκροτήθηκε από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση στην Αίγυπτο Μετά την καταστολή του αντιφασιστικού κινήματος ΑΣΟ 1944, και τη διάλυση των στρατιωτικών μονάδων που αναμίχθηκαν σε αυτό]
27 Νοέμβρη 1944: Επιτυγχάνεται συμφωνία στο στρατιωτικό ζήτημα η οποία προβλέπει τα εξής: Θα καταρτιστεί τμήμα εθνικού στρατού, με ενιαία διοίκηση, από την Ορεινή Ταξιαρχία, τον Ιερό Λόχο, τμήματα του ΕΔΕΣ και μία ταξιαρχία των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, «έχουσα δύναμιν ίσην προς το άθροισμα των άνω δυνάμεων και με ίσον οπλισμόν».
28 Νοέμβρη 1944: Ο Παπανδρέου υπαναχωρεί εκτελώντας διαταγές των Αγγλων. Ανακοινώνει στον Τύπο αλλοιωμένη τη συμφωνία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση Παπανδρέου το τμήμα στρατού που θα σχηματιστεί δεν προβλέπεται να έχει ενιαία διοίκηση. Επίσης δίνεται η δυνατότητα στον ΕΔΕΣ να έχει ίση δύναμη μ’ αυτή του ΕΛΑΣ, ξέχωρα από τις δυνάμεις της Ορεινής Ταξιαρχίας και του Ιερού Λόχου. Το ΚΚΕ ύστερα απ’ αυτό επαναφέρει την πρόταση για αποστράτευση όλων - Ορεινής Ταξιαρχίας, Ιερού Λόχου και ανταρτών - κάτι που και ο Παπανδρέου θεωρούσε λογικό, αλλά αδύνατο, λόγω της άρνησης των Άγγλων.
30 Νοέμβρη 1944: Ο Παπανδρέου βγάζει διαταγή που καθορίζει τις ημερομηνίες διάλυσης του ΕΛΑΣ και της πολιτοφυλακής, χωρίς να έχει λυθεί μαζί με τους υπουργούς της Αριστεράς το πρόβλημα των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
1 Δεκέμβρη 1944:. ο Σκόμπι κοινοποιεί στον ΕΛΑΣ προκήρυξη, που καθόριζε ημερομηνία έναρξης της αποστράτευσης των ανταρτικών δυνάμεων τη 10η του Δεκέμβρη. Ταυτόχρονα ο Γ. Παπανδρέου συγκαλούσε την κυβέρνηση, εν αγνοία των υπουργών του ΕΑΜ, κι αποφάσιζε την άμεση διάλυση της Εθνικής Πολιτοφυλακής σε πολλές περιφέρειες της χώρας.
Οι ΕΑΜίτες υπουργοί παραιτούνται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη διαταγή μονομερούς αφοπλισμού του ΕΛΑΣ. Τεράστιες μαχητικές διαδηλώσεις του λαού σ’ όλη την Ελλάδα ενάντια στην κυβέρνηση Παπανδρέου και την αγγλική επέμβαση
2 Δεκέμβρη 1944: Στο Φάληρο αποβιβάζονται 6.000 Άγγλοι και δύο φασιστικά ελληνικά τάγματα από την Αίγυπτο. Τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας ο Παπανδρέου ανακαλεί την άδεια που είχε δοθεί για το συλλαλητήριο του ΕΑΜ την επομένη.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ
3 Δεκέμβρη 1944: Το συλλαλητήριο ξεκινάει. Εκατοντάδες χιλιάδες λαού κατακλύζουν την πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους. Τα συνθήματα «Όχι άλλη κατοχή», «Παπανδρέου παραιτήσου» κυριαρχούν σ’ όλα τα χείλη. Στις 11 το πρωί η αστυνομία με την προστασία αγγλικών τανκς ανοίγει πυρ εναντίων των άοπλων διαδηλωτών. Δολοφονεί 28 και τραυματίζει 140 διαδηλωτές.
4 Δεκέμβρη 1944: Κηρύσσεται γενική απεργία σ’ όλη την Ελλάδα. Ο λαός της Αθήνας οδηγεί τα θύματά του στην τελευταία τους κατοικία. Όταν η πομπή φτάνει στο Σύνταγμα οι διαδηλωτές γονατίζουν. Ορκίζονται στους νεκρούς και ψάλουν το πένθιμο εμβατήριο. Ένα τεράστιο πανό στην κεφαλή της πορείας γράφει: «ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ, ΔΙΑΛΕΓΕΙ Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ Η ΤΑ ΟΠΛΑ». Στην επιστροφή από το νεκροταφείο τα πλήθη δέχονται ένοπλη επίθεση από τους Χίτες. Άλλοι 100 νεκροί και τραυματίες.
O Σκόμπι κηρύσσει στρατιωτικό νόμο. Βρετανικές δυνάμεις κυκλώνουν και αφοπλίζουν το 2ο Σύνταγμα της ΙΙ μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Ο ΕΛΑΣ αρχίζει τις επιχειρήσεις κατά των Χιτών και των αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας και του Πειραιά.
6Δεκέμβρη 1944ο Σκόμπι παίρνει διαταγή από τον Τσόρτσιλ να συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται σε κατεχόμενη πόλη. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση ο λαός έπρεπε να διαλέξει. Και διάλεξε τα όπλα.
25 Δεκέμβρη 1944 φτάνει στην Αθήνα ο Τσόρτσιλ συνοδευόμενος από τον βρετανό υπουργό εξωτερικών Ιντεν και συγκαλεί διήμερη σύσκεψη στην αγγλικοί πρεσβεία συμμετείχαν Σοφούλης Καφαντάρης Πλαστήρας Παπανδρέου εκ μέρους του ΕΛΑΣ Σιαντος Μαντακας Παρτσαλιδης της σύσκεψης προήδρευε ο μητροπολίτης Δαμασκηνός
Στις 27 του Δεκέμβρη. η σύσκεψη έληξε χωρίς κανένα αποτέλεσμα ο Τσόρτσιλ ζητούσα απερίφραστα να αποδεχτεί ο ΕΛΑΣ τους όρους του στρατηγού Σκόμπι, την άνευ όρων παράδοση του ΕΛΑΣ δηλ τον αφοπλισμό του και τη διάλυσή του, και την υποταγή της χώρας και του λαού στα βρετανικά σχέδια και στόχους.
Οι συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας ήταν παρελθόν και ξεπερασμένες, για τον Τσόρτσιλ δεν τις θεωρούσε πια ικανοποιητικές
Το απόγευμα της ίδιας μέρας με τη λήξη της σύσκεψης ο Τσόρτσιλ συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και του ανακοίνωσε πως θα ζητηθεί από τον τότε εξόριστο βασιλιά Γεώργιο Γλύξμπουργκ, να τον διορίσει αντιβασιλιά. Ο Δαμασκηνός αποδέχτηκε και υποσχέθηκε στον Τσόρτσιλ, πως θα "επιχειρήσει το σχηματισμό κυβερνήσεως χωρίς τη συμμετοχή σ' αυτήν κομμουνιστών"
Το βράδυ της ίδιας μέρας ο Τσόρτσιλ δηλώνει στους δημοσιογράφους: "Είμεθα απολύτως αποφασισμένοι, όπως ολόκληρος η περιοχή αυτή εκκαθαρισθεί από ενόπλους, οι οποίοι δεν ευρίσκονται υπό τον έλεγχο οιασδήποτε αναγνωρισμένης κυβερνήσεως... Θα χρησιμοποιήσωμεν οσασδήποτε δυνάμεις χρειασθώσι προς τούτο διά να επιτύχωμεν τον αντικειμενικόν μας αυτόν σκοπόν’’
στις 31 του Δεκέμβρη. Ο Δαμασκηνός ορκίστηκε αντιβασιλιάς. Την ίδια μέρα υπέβαλε την παραίτησή του ο Γ. Παπανδρέου, αφού είχε ολοκληρώσει το εγκληματικό του έργο.
Στις 3 Γενάρη του 1945 διορίστηκε πρωθυπουργός ο Νικόλαος Πλαστήρας.
Από τις 27 Δεκέμβρη και ενώ ο Τσόρτσιλ βρίσκεται ακόμη στην Αθήνα και "κανονίζει" τα της εξουσίας του τόπου, οι εγγλέζικες στρατιωτικές δυνάμεις εξαπολύουν γενική επίθεση . Οι μάχες που επακολούθησαν ήταν σκληρές.. Οι απώλειες είναι σοβαρές και οι εφεδρείες ανύπαρκτες, αφού ισχυρές δυνάμεις του ΕΛΑΣ - που οδεύουν ήδη προς την Αθήνα - επρόκειτο να φθάσουν στην πρωτεύουσα στα τέλη του Γενάρη. Στα πλαίσια των συνθηκών αυτών η ΚΕ του ΕΛΑΣ αποφάσισε την υποχώρηση
Στις 5 Ιανουαρίου οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ εγκαταλείπουν την Αθήνα και στις 7 Ιανουαρίου τον Πειραιά
Την αποχώρηση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ ακολούθησαν χιλιάδες λαού της Αθήνας που αντιλαμβάνονταν ότι αν έμεναν στην πρωτεύουσα θα ήταν έρμαιο στα χέρια των Εγγλέζων, των δωσίλογων και κάθε λογής φασιστικών αντικομουνιστικών στοιχείων. Επίσης, εκτός πρωτεύουσας μεταφέρθηκαν προσωρινά και οι μηχανισμοί της ΚΕ του του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.(στα Τρίκαλα) Η ήττα, παρά το γεγονός ότι ήταν βαριά, δεν είχε πτοήσει το ηθικό και το φρόνημα των λαϊκών δυνάμεων, Μπορεί βεβαίως να είχε χαθεί η πρωτεύουσα αλλά κυριαρχούσε, βάσιμα, η εντύπωση πως επρόκειτο για μια πρόσκαιρη νίκη του εχθρού και πως σύντομα θα αντιστρέφονταν τα πράγματα και η ηγεσία του κινήματος -- έκανε ό,τι ήταν δυνατό για να το τονώσει
Τη μέρα της υποχώρησης, η ΚΕ του ΕΛΑΣ απευθύνθηκε στο λαό της Αθήνας και του Πειραιά με ανακοινωθέν
Η ανακοίνωση του ΕΛΑΣ
"Οι υπερασπιστές της Αθήνας και του Πειραιά και ο αδούλωτος λαός τους, πολεμώντας με ασύγκριτο ηρωισμό και ιερό πάθος που μπορεί να 'χουν οι μαχητές της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της Ανεξαρτησίας, ξαναζωντάνεψαν και ελάμπρυναν με νέα υπέροχα κατορθώματα τις ωραιότερες σελίδες της εθνικής μας ιστορίας: το Μεσολόγγι, το Αρκάδι, το έπος της Αλβανίας και της Εθνικής Αντίστασης.
Περισσότερο από ένα μήνα κράτησαν το αθάνατο μέτωπο της Αθήνας και του Πειραιά, αντιμετωπίζοντας τα ασυγκρίτως ανώτερα μέσα του αντιπάλου. Αλλά ο εχθρός, αδυνατώντας να πλήξει τις στρατιωτικές μας δυνάμεις, εστράφη με εκδικητική μανία εναντίον των αμάχων. Ο στόλος, τα αεροπλάνα, τα κανόνια και τα τανκς του κ. Τσώρτσιλ με χιλιάδες βλήματα καθημερινά, ιδιαίτερα τις τελευταίες μέρες, σπέρνουν το θάνατο σε γυναικόπαιδα και γέροντες και ισοπεδώνουν τις λαϊκές συνοικίες. Πολλές χιλιάδες είναι τα θύματα των άνανδρων αυτών επιδρομών. Ολόκληρες συνοικίες, εργοστάσια, φτωχόσπιτα, νοσοκομεία εκονιορτοποιήθηκαν. Σκοπός του Σκόμπυ είναι να μεταβάλει την Αθήνα που σεβάστηκαν όλοι οι κατακτητές και επιδρομείς, σε σωρούς από ερείπια, σ' ένα απέραντο νεκροταφείο.
Μπροστά στη θηριώδη επιδρομική μανία του Σκόμπυ, η ΚΕ του ΕΛΑΣ για να γλιτώσει τους αμάχους από το βέβαιο θάνατο των βομβών και των μυδραλίων, για να περισώσει την Αθήνα και τον Πειραιά από οριστική καταστροφή, αποφάσισε και διέταξε τη σύμπτυξη των ηρωικών υπερασπιστών της πρωτεύουσας και του Πειραιά.
Η σύμπτυξη αυτή δεν είναι νίκη του Σκόμπυ. Είναι κάτι χειρότερο από μια Πύρρειο νίκη. Είναι ένα ανεξίτηλο στίγμα και μια αιώνια καταισχύνη, γιατί μόνο ο Σκόμπυ χρησιμοποίησε τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης σαν ασπίδα ενός εξοντωτικού πολέμου.
Πολίτες στα όπλα. Ο αγώνας συνεχίζεται. Θα διεξαχθεί με μεγαλύτερο ακόμη πάθος. Η Αθήνα και ο Πειραιάς είναι αδούλωτοι. Η Ελλάδα θα μείνει ελεύθερη. Η νίκη είναι δική μας. Όλοι και όλα για τη συντριβή του ελληνικού φασισμού. Για την Ελευθερία, για τη Δημοκρατία, για την Ανεξαρτησία της Χώρας. Για τον πολιτισμό και για το Μέλλον της Ελλάδας.
5 - 1 - 45
Η ΚΕ του ΕΛΑΣ
Ε. Μάντακας, Μ. Χατζημιχάλης, Γ. Σιάντος
Στις 9 Γενάρη του 1945 άρχισαν στο αρχηγείο του Σκόμπι οι διαπραγματεύσεις για το σταμάτημα των εχθροπραξιών. Την ηγεσία του ΕΛΑΣ εκπροσώπησαν ο Γ. Ζεύγος, ο Δ. Παρτσαλίδης, ο ταγματάρχης Θ. Μακρίδης και ο ταγματάρχης Α. Αθηνέλλης.
Στις 11/1/1945. υπογράφηκε συμφωνία ανακωχής τη συμφωνία υπογράφουν οι προαναφερόμενοι εκπρόσωποι του ΕΑΜικού κινήματος και ο στρατηγός Σκόμπι. Απουσιάζει η υπογραφή οποιουδήποτε εκπροσώπου του αστικού πολιτικού «προσωπικού »της χώρας, ιδιαίτερα δε, εκπροσώπου της κυβέρνησης - μαριονέτας των Αθηνών.
Οι όροι της ανακωχής,. Βάσει της συμφωνίας ανακωχής οι εχθροπραξίες θα σταματούσαν τα μεσάνυχτα της 14ης Ιανουαρίου 1945. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ υποχρεώνονταν μέχρι τις 18/1/45 να εκκενώσουν τις περιοχές της Αττικοβοιωτίας - Εύβοιας, ένα μεγάλο τμήμα του Νομού Φθιωτιδοφωκίδας και το μεγαλύτερο μέρος του Νομού Μαγνησίας. Επίσης έπρεπε να αποσυρθούν από τμήμα του Νομού Θεσσαλονίκης και την πόλη της Θεσσαλονίκης, από τα νησιά Ζάκυνθο, Κύθηρα και Σποράδες καθώς και απ' ολόκληρη τη βόρεια Πελοπόννησο
Έτσι τελείωσε και από στρατιωτικής απόψεως ο Μεγάλος Δεκέμβρης του '44. Το ΕΑΜικό κίνημα είχε αρκεστεί να διατηρήσει προς το παρόν τις ένοπλες δυνάμεις του με τη συμφωνία ανακωχής παραχώρησε στον εχθρό πολύ μεγαλύτερης έκτασης έδαφος απ' αυτό που ο ίδιος είχε κερδίσει με τη δύναμη των όπλων.
Ορισμένες βασικές εκτιμήσεις για τα δεκεμβριανά
Απόσπασμα από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ
"Η σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944, που κράτησε 33 μέρες, στάθηκε ένας ηρωικός αγώνας για τη λευτεριά και έγραψε μια λαμπρή σελίδα στην ιστορία της δημοκρατικής αντιιμπεριαλιστικής πάλης του ελληνικού λαού.
Οι μαχητές του ΕΛΑΣ, της Εθνικής Πολιτοφυλακής, όλος ο λαός, πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση στους καινούριους κατακτητές. Τελικά, μπροστά στις υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις, η αντίσταση του ΕΛΑΣ και του λαού της Αθήνας - Πειραιά κάμφθηκε.
Στην έκβαση της μάχης του Δεκέμβρη, εκτός από την ανεπάρκεια των δυνάμεων και των πολεμικών μέσων του ΕΛΑΣ, έχουν συντελέσει και οι εξής παράγοντες: Η ηγεσία του Κόμματος αιφνιδιάστηκε από τα γεγονότα και αντέδρασε σπασμωδικά. Ανασυγκρότησε την ΚΕ του ΕΛΑΣ, χωρίς επιτελείο και μηχανισμό, που ανέλαβε τη διεύθυνση της μάχης της Αθήνας. Παραμέρισε το ΓΣ του ΕΛΑΣ, που διέθετε επιτελείο και υπηρεσίες και ανέθεσε στον Σαράφη και τον Αρη, με τις κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, δευτερεύουσα αποστολή εναντίον του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο. Δε συγκέντρωσε έγκαιρα τις βασικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Αθήνα, που ήταν το κύριο μέτωπο και δεν οργάνωσε αποτελεσματική επίθεση από τις πρώτες μέρες. Επίσης δεν εμπόδισε τα διάσπαρτα στην ελληνική επαρχία βρετανικά στρατιωτικά τμήματα να μεταφερθούν στην Αθήνα και να πάρουν μέρος στις μάχες.
Ακόμη η ηγεσία του κινήματος δεν είχε προβλέψει ότι η κατάσταση πιθανόν να οδηγούνταν από τους Άγγλους και την αντίδραση σε ένοπλη σύγκρουση με επίκεντρο την πρωτεύουσα. Σ' αυτό οφείλεται και η μη έγκαιρη κατάρτιση σχεδίου. Το σχέδιο αντιμετώπισης της κατάστασης καταρτίστηκε εκ των υστέρων, όταν οι Άγγλοι και η αντίδραση είχαν προχωρήσει στην ένοπλη επέμβαση και μάλιστα και τότε ακόμη δε στρέφονταν εναντίον τους, αλλά εναντίον των δυνάμεων της ελληνικής αντίδρασης".
Κυνική ομολογία του Τσόρτσιλ
Το τέλος των εχθροπραξιών μεταξύ του ΕΛΑΣ και των Βρετανών σχολιάζει με τρόπο εντυπωσιακά κυνικό στα απομνημονεύματά του ο Ου. Τσόρτσιλ, ομολογώντας απερίφραστα τους λόγους της βρετανικής επέμβασης στην Ελλάδα. ι: "Έτσι ετελείωσε η μάχη που διήρκεσε έξι εβδομάδες και που έγινε για να καταλάβωμε την Αθήνα και, όπως θα δείξει η συνέχεια των γεγονότων, να απαλλάξωμε την Ελλάδα από τον κομμουνιστικό ζυγό.’’
Στις 33 μέρες των μαχών της Αθήνας και του Πειραιά, Ο ΕΛΑΣ ήταν αδύνατο να νικήσει, αφού οι βασικές και εμπειροπόλεμες δυνάμεις του κρατήθηκαν μακριά από την Αθήνα,
Στις 33 μέρες των μαχών της Αθήνας και του Πειραιά, σε έναν άνισο αγώνα, ο ΕΛΑΣ (Α’ Σώμα Στρατού με 6.500 πολεμιστές και 2η Μεραρχία με 3.500) αναμετρήθηκε με 60.000 εγγλέζικο στρατό που διέθετε 80 αεροπλάνα, 200 τανκς, πολλά πυροβόλα και κανονιοφόρους του εγγλέζικου στόλου, μαζί με 6.000 της Ορεινής Ταξιαρχίας, της «Χ», του Ιερού Λόχου και της Χωροφυλακής, καθώς και 12.000 ταγματασφαλίτες, που εξοπλίστηκαν από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, αφού τους άλλαξαν στολή.
Στις 15 Γενάρη του '45 η ηγεσία του ΚΚΕ έλαβα το παρακάτω τηλεγράφημα από τον Δημητρώφ ο οποίος είχε την ευθύνη επαφής του ΚΚΣΕ με τα ΚΚ ανά τον κόσμο
«Ο Παππούς νομίζει ότι με τη σημερινή διεθνή κατάσταση η ένοπλη ενίσχυση προς τους Έλληνας συντρόφους απ' έξω γενικά αδύνατη. Βοήθεια από μέρους της Βουλγαρίας ή Γιουγκοσλαβίας η οποία θα τους δέσμευε με το μέρος του ΕΛΑΣ εναντίον ενόπλων αγγλικών δυνάμεων, σήμερα λίγο θα βοηθήσει τους Έλληνες συντρόφους ενώ πάρα πολύ θα μπορούσε να βλάψει τη Γιουγκοσλαβία και Βουλγαρία. Όλα αυτά πρέπει να τα υπολογίζουν οι φίλοι μας οι Έλληνες.και ο ΕΛΑΣ πρέπει να καθορίσουν τα περαιτέρω βήματά τους, ξεκινώντας από αυτή ακριβώς την κατάσταση, όχι ευνοϊκή γι' αυτούς. Δεν πρέπει τραβήξουν σχοινί. Αλλά δείξουν εξαιρετική ευλυγισία και ικανότητα χειρισμών για να διατηρήσουν όσον το δυνατόν τις δυνάμεις τους και να περιμένουν ευνοϊκότερη στιγμή για πραγματοποίηση δημοκρατικού τους προγράμματος. Για το ελληνικό κόμμα το σπουδαιότερο είναι να μην επιτρέψει να απομονωθεί από μάζες ελληνικού λαού και από δημοκρατικές ομάδες που ανήκουν στο ΕΑΜ.
Γιατί ΕΑΜ, ΓΣΕΕ και χωριστές προσωπικότητες ηγέτες δεν απευθύνονται επίσημα στα Συνδικάτα και Εργατικό Κόμμα Αγγλίας, στις αμερικάνικες μαζικές οργανώσεις και Συνδικάτα και κοινή γνώμη εξωτερικού για να διαφωτίσουν για σκοπούς και χαρακτήρα πάλης τους, για να ξεσκεπάσουν ελληνική αντιδραστική κλίκα και να τους καλέσουν για ενίσχυσή τους; Αυτό θα 'πρεπε να κάνουν με όλους τους δυνατούς τρόπους και μέσα ακατάπαυστα».
Η πορεία προς τη Βάρκιζα
Με τη λήξη των εχθροπραξιών ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τους Εγγλέζους, η υπογραφή της στρατιωτικής συμφωνίας ανακωχής, εκ των πραγμάτων, οδηγούσε στην αναζήτηση πολιτικής συμφωνίας που θα έθετε και το οριστικό τέλος στις πολεμικές σύγκρουσης. Οι σχετικές βολιδοσκοπήσεις άρχισαν αμέσως μετά την έναρξη εφαρμογής της ανακωχής. Το κράτος των Αθηνών, το "κρατίδιο της Σκομπίας", όπως εύστοχα το ονόμαζε ο λαός, από την πρώτη στιγμή, άρχισε να βομβαρδίζει το ΕΑΜικό κίνημα με προτάσεις για διαπραγματεύσεις. Ο αντιβασιλέας - αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, με δηλώσεις του στο ραδιόφωνο, αλλά και οι Εγγλέζοι, με προκηρύξεις που έριχναν τα αεροπλάνα τους, εκδήλωναν την πρόθεση ότι ήταν έτοιμοι να δεχτούν ΕΑΜική αντιπροσωπεία για την αναζήτηση πολιτικής λύσης στο ελληνικό ζήτημα. Αλλά και το ΕΑΜικό κίνημα ανταποκρίθηκε, δηλώνοντας την επιθυμία να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις με ευρεία αντιπροσωπεία, στην οποία θα εκπροσωπούνταν όλες οι πολιτικές δυνάμεις που το απάρτιζαν.
Η σύνθεση της ΕΑΜικής αντιπροσωπείας υπήρξε το πρώτο σημείο τριβής μεταξύ των δύο πλευρών πριν την έναρξη των διαπραγματεύσεων για πολιτική συμφωνία, Ο Δαμασκηνός -σε συνεννόηση με τους Αγγλους - από την πρώτη στιγμή, με δημόσιες δηλώσεις του και τηλεγράφημα που έστειλε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ, ζητούσε η ΕΑΜική αντιπροσωπεία να αποτελείται μόνο από κομμουνιστές ,Επρόκειτο για μια προσπάθεια που αποσκοπούσε να πλήξουν την ευρεία λαϊκή υποστήριξη του ΕΑΜ και να την παρουσιάσουν ως καθαρά αριστερή οργάνωση με ερείσματα μόνο στο ΚΚΕ. , με προφανή στόχο τον εγκλωβισμό του κινήματος αποκλειστικά σε κομμουνιστικά όρια, άρα και την εύκολη στοχοποίησή του και, να δημιουργηθεί η εντύπωση πως το ΚΚΕ ήταν εντελώς απομονωμένο από τους συμμάχους του..
Η προσπάθεια πλαγιοκοπησης του ΕΑΜ δεν ήταν στον αέρα, γνώριζαν τις διαφοροποιήσεις που υπήρχαν στο εσωτερικό του ΕΑΜ. και τις εκμεταλλεύτηκαν δεόντως
Η αρχική πρόθεση του ΕΑΜικού κινήματος να έχει επικεφαλή στην αντιπροσωπεία του τον καθηγητή και πρώην πρόεδρο της ΠΕΕΑ (Κυβέρνηση του Βουνού) Αλ. Σβώλο προσέκρουσε στον ίδιο. Ο Αλ. Σβώλος γνωστοποίησε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ ότι δε δεχόταν να αναλάβει αυτή την αποστολή την πρόθεσή του αυτή γνωστοποίησε και στους παράγοντες του κράτους των Αθηνών
Στις 23/1/1945 η ΕΑΜική αντιπροσωπεία εμποδίστηκε από τους Άγγλους στη Λιβαδειά να συνεχίσει το ταξίδι της. Οι εγγλέζικες δυνάμεις κατοχής ξεκαθάρισαν στους εκπροσώπους του ΕΑΜ ότι είχαν διαταγές να επιτρέψουν την πρόσβαση μόνο σε κουμουνιστές
Σε μια προσπάθεια εξεύρεσης λύσης, η ΚΕ του ΕΑΜ συμφώνησε με τις αξιώσεις της άλλης πλευράς, αλλά μόνο σε ό,τι αφορούσε τον αριθμό των μελών της αντιπροσωπείας. Ταυτόχρονα, απέρριψε κατηγορηματικά την αξίωση, στη σύνθεσή της να βρίσκονται αποκλειστικά κομμουνιστές. Με τηλεγράφημά της προς τον Δαμασκηνό, καθόριζε την αντιπροσωπεία.
Στις 30 Ιανουαρίου η ΕΑΜική αντιπροσωπεία έφτασε στην Αθήνα Από τη στιγμή της άφιξής της και μετά, ξετυλίγεται ένα ολόκληρο κουβάρι σκοτεινών παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, με πρωταγωνιστές τον Τσιριμώκο, τους Εγγλέζους και την ντόπια αντίδραση, η κατάληξη του οποίου υπήρξε οδυνηρή για το μέλλον του λαϊκού κινήματος..
Η ΕΑΜική αντιπροσωπεία πήγε στη Βάρκιζα με σαφείς και συγκεκριμένες θέσεις, οι οποίες είχαν καθοριστεί σε συνεδρίαση της ΚΕ του ΚΚΕ, στο τέλος του Γενάρη και επιβεβαιώθηκαν σε σύσκεψη που ακολούθησε, παρουσία ηγετικών στελεχών του Κόμματος και του Ηλ. Τσιριμώκου. τόσο στη συνεδρίαση της ΚΕ του ΚΚΕ, όσο και στη σύσκεψη που ακολούθησε, συμφωνήθηκε να μην υπογραφεί, σε καμιά περίπτωση, συμφωνία στην οποία δε θα συμπεριλαμβανόταν ο όρος της χορήγησης Γενικής Αμνηστίας. Μάλιστα, αποφασίστηκε να αποχωρήσει η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ από τη Διάσκεψη, αν η αντίπαλη πλευρά δε δεχόταν αυτόν τον όρο.
Στις 2 Φεβρουαρίου. 1945 άρχισε η Διάσκεψη στο εξοχικό του Π. Κανελλόπουλου στη Βάρκιζα
Οι συζητήσεις σχετικά με τη συμμετοχή του Τσιριμώκου ανέβαλαν την έναρξη της Διάσκεψης η οποία ξεκίνησε το απόγευμα
Ο Δαμασκηνός κάλεσε τον Τσιριμώκο, ο οποίος, όχι μόνο του είπε ότι οι συνάδελφοί του είχαν έρθει για να επιτύχουν μια συμφωνία, αλλά αποκάλυψε τους όρους που προτίθονταν να θέσουν και δεσμεύτηκε να ψηφίσει εναντίον τους στα δύο βασικά σημεία, δηλαδή τη γενική αμνηστία και την είσοδο των κομμουνιστών στην κυβέρνηση... Ο κ. Μακμίλαν, ο κ. Λίπερ και ο αντιβασιλιάς έπεισαν τον Σοφιανόπουλο και τους άλλους αντιπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης να συμφωνήσουν για τη συμμετοχή του Τσιριμώκου στη διάσκεψη
έτσι τις δύο πλευρές εκπροσώπησαν τριμελείς αντιπροσωπείες. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ ήταν ο Γ. Σιάντος και συμμετείχαν σ' αυτήν - - ο Μ. Παρτσαλίδης και ο Ηλ. Τσιριμώκος. Στρατιωτικός σύμβουλος της αντιπροσωπείας ήταν ο στρατηγός και αρχηγός του ΕΛΑΣ, Στ. Σαράφης την αντιπροσωπεία συνόδευαν, χωρίς δικαίωμα να παρίστανται στις συνεδριάσεις, οι Κ. Γαβριηλίδης, Γ. Γεωργαλάς και Δ. Στρατής.
Στην αντιπροσωπεία της κυβέρνησης των Αθηνών επικεφαλής ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Ι. Σοφιανόπουλος - που ορίστηκε και πρόεδρος της Διάσκεψης - ενώ συμμετείχαν, επίσης, ο υπουργός Εσωτερικών Περικλής Ράλλης (ανήκε στο δεξιό Λαϊκό Κόμμα) και ο υπουργός Γεωργίας Ι. Μακρόπουλος. Στρατιωτικός σύμβουλος της κυβερνητικής αντιπροσωπείας ήταν ο στρατηγός Παυσανίας Κατσώτας. Τέλος, παρατηρητής εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου - αντιβασιλιά Δαμασκηνού ήταν ο διευθυντής του Πολιτικού του Γραφείου Ι. Γεωργάκης,
στις 3 Φεβρουαρίου. 1945 2 το Φόρεϊν Οφις ενημέρωνε τον Τσόρτσιλ για τα διαδραματιζόμενα στην Ελλάδα
και ο Γ. Σιάντος γνωστοποιούσε τις θέσεις του ΕΑΜ στην διάσκεψη
Οι θέσεις του ΕΑΜ, - Σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό ζήτημα γινόταν αποδεχτή η διάλυση του ΕΛΑΣ, υπό την προϋπόθεση ότι θα συγκροτούνταν εθνικός στρατός μέσα από τακτική στρατολογία, με κριτήριο την ηλικία και χωρίς τη συμμετοχή δοσίλογων, φασιστικών στοιχείων ή δήθεν εθελοντών. Ο στρατός αυτός θα ήταν πλαισιωμένος από στελέχη που δεν ήταν ένοχα δοσιλογισμού ή φασιστικών αντιλήψεων και με τη συμμετοχή, βεβαίως, των στρατιωτικών στελεχών του ΕΛΑΣ, αλλά και των απλών μαχητών του που πληρούσαν τους ηλικιακούς όρους στράτευσης.
- Αυστηρότατη εκκαθάριση των Σωμάτων Ασφαλείας από τα δοσίλογα και φασιστικά στοιχεία, σύμφωνα με τη δέσμευση του Γ. Παπανδρέου στο λόγο του στο Σύνταγμα στις 18/10/1944.
- Εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τους δοσίλογους και σταμάτημα των διώξεων, που άρχισαν με αφορμή τα Δεκεμβριανά, σε βάρος δημοκρατικών - αριστερών δημοσίων υπαλλήλων, με την κατηγορία ότι "ηυνόησαν το κίνημα".
- Χορήγηση Γενικής Αμνηστίας.
- Συγκρότηση αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των παρατάξεων.
- Ταχύτατη διενέργεια εκλογών και δημοψηφίσματος. "Κατά τη γνώμη μας - είπε γι' αυτό το θέμα ο Γ. Σιάντος - η καλύτερη λύση θα ήταν να ορίζονταν από τώρα οι σχετικές ημερομηνίες
Μετά την ομιλία του Γ. Σιάντου οι εργασίες της Διάσκεψης διακόπηκαν για δύο μέρες στο διάστημα των οποίων τη θέση πηρέ το παρασκήνιο, με στόχο να συρθεί η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ στη συνθηκολόγηση. Το θέμα που δέσποζε αφορούσε τη Γενική Αμνηστία. Οι Εγγλέζοι και η κυβέρνηση ήδη γνώριζαν από τον Ηλ. Τσιριμώκο, ότι το ζήτημα αυτό μπορούσε να οδηγήσει σε ρήξη. Δεν είχαν, όμως, καμιά διάθεση να υποχωρήσουν και να δεχτούν τη δίκαιη απαίτηση του λαϊκού κινήματος, γιατί επιδίωκαν μια κουτσουρεμένη αμνηστία, που θα τους έλυνε τα χέρια, ώστε, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, να βάλουν, με δήθεν νόμιμα μέσα, το ΕΑΜικό κίνημα στο στόχο και να το συντρίψουν . Έτσι διάλεξαν τον δρόμο της ρήξης. Κι αυτός ο δρόμος περνούσε μέσα από την αλλαγή της θέσης που εξέφρασε διά στόματος Σιάντου η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ.
Στις 4 Φεβρουαρίου. 1945 η κυβερνητική αντιπροσωπεία, με επιστολή της προς την αντιπροσωπεία του ΕΑΜ, γνωστοποιούσε στα μέλη της τελευταίας πως η θέση τους για Γενική Αμνηστία "κατόπιν συμφώνου γνώμης της κυβερνήσεως... είναι απολύτως απαράδεκτος". (ξεκίνησε και η Διάσκεψη της Γιάλτας )
Στις 5 Φεβρουαρίου. 1945 οι ΕΑΜίτες αντιπρόσωποι, με απαντητική επιστολή τους, γνωστοποιούσαν στους συνομιλητές τους ότι "εφόσον η κυβέρνησις εμμένει εις την άποψη της, η αντίστοιχη επιμονή στην ορθή γνώμη μας θα οδηγούσε σε ρήξη που, ανεξάρτητα από την ευθύνη, θα οδηγήσει τον τόπο σε συμφορά. Για τον λόγον αυτόν δεχόμαστε να λυθεί το ζήτημα των διώξεων, με βάση την αρχή που έθεσεν η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία και με τη θέσπιση εγγυήσεων, ικανών να περιορίσουν τους κινδύνους που σας έχομεν εκθέσει ΄΄.
Στις 11 Φεβρουαρίου. 1945, ο Σιάντος σε συνέντευξη τύπου έκλεισε τα γεγονότα του «μεγάλου Δεκέμβρη». Χαρακτήρισε τις μάχες της Αθήνας ως μια παρεξήγηση και τους Βρετανούς που επί ένα μήνα βομβάρδιζαν τον λαό της Αθήνας, ότι είναι φίλοι μας «Εφόσον οι μεγάλοι μας σύμμαχοι αποφάσισαν πως η παρουσία του βρετανικού στρατού στην Ελλάδα ήταν χρήσιμη, σημαίνει πως ήταν. Πιστεύουμε πως η σύγκρουση μεταξύ ΕΛΑΣ και Βρεττανών είναι αποτέλεσμα μιας θλιβερής παρεξήγησης, η οποία ελπίζουμε ότι θα ξεχαστεί
Και ο Στάλιν από την Γιάλτα (4εως11-02) δήλωνε «έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στην βρεττανική πολιτική στην Ελλάδα»,
Η αρχή της συνθηκολόγησης είχε γίνει κι αφού οι ΕΑΜίτες αντιπρόσωποι υποχώρησαν σ' αυτό που είχαν θέσει ως αδιαπραγμάτευτη αρχή υπαναχώρησαν και στις υπόλοιπες διεκδικήσεις τους.
12 Φεβρουαρίου. 1945 Η Συμφωνία της Βάρκιζας υπογράφηκε στις 7.30μ.μ. στη μεγάλη αίθουσα του υπουργείου Εξωτερικών παρουσία Ελλήνων και ξένων δημοσιογράφων. το κείμενό της δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως
τα εννέα άρθρα της Συμφωνίας.
1. Tη δημιουργία μιας δημοκρατικής πολιτείας με πλήρεις πολιτικές ελευθερίες.
2. Την άρση του στρατιωτικού νόμου.
3. Την αμνηστία των πολιτικών αδικημάτων (αλλά με την εξαίρεση των κοινών αδικημάτων), που πραγματοποιήθηκαν μετά τις 3 Δεκεμβρίου 1944.
4. Την πλήρη απελευθέρωση των συλληφθέντων από τον ΕΛΑΣ.
5. Τη δημιουργία ενός νέου Εθνικού Στρατού.
6. Την αποστράτευση του ΕΛΑΣ και τον πλήρη αφοπλισμό του.
7. Την εκκαθάριση των δημοσίων υπηρεσιών.
8. Την αντίστοιχη εκκαθάριση σωμάτων ασφαλείας, και
9. Τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το πολιτειακό ζήτημα και εκλογών με συμμετοχή διεθνών παρατηρητών
Το Πρωτόκολλο συμφωνίας για στρατιωτικά ζητήματα
1. Άμα τη υπογραφή της παρούσης Συμφωνίας, το Γενικόν Στρατηγείον του ΕΛΑΣ θά κηρύξη περαιωμένον τό έργον εσωτερικής αντιστάσεως και τό Γενικόν Στρατηγείον του ΕΛΑΣ θα εκδώση διαταγάς καταθέσεως των όπλων καί γενικώς αποστρατεύσεως των ενόπλων δυνάμεων ΕΛΑΣ (τακτικού καί εφεδρικού), ΕΛΑΝ και 'Εθνικής Πολιτοφυλακής συμφώνως προς τους όρους τοΰ ειδικού σχεδίου αποστρατεύσεως.
2. Το Γενικόν Στρατηγείον του ΕΛΑΣ θα λύση των προς τον ΕΛΑΣ καί το ΕΑΜ υποχρεώσεων τους μονίμους αξιωματικούς και θα απολύση των τάξεων του ΕΛΑΣ, ΕΛΑΝ Καί Ε.Π. άπαντας τους εφέδρους αξιωματικούς καί οπλίτας.
3. Η Κυβέρνησις θεωρεί τους μονίμους αξιωματικούς παντός όπλου του ΕΛΑΣ εν ενεργεία, αλλ' ούτοι θα κριθώσιν ως και οι λοιποί συνάδελφοι των υπό των Συμβουλίων των προβλεπομένων υπό της υπ' αριθ. 7 Συντακτικής Πράξεως.
Επίσης θεωρεί εν ενεργεία τους μονίμους υπαξιωματικούς και οπλίτας παντός όπλου.
4. Ή Κυβέρνησις αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να θεωρήση προσωρινώς έν ενεργεία, τους εφέδρους εκ μονίμων τους μη υπαγόμενους εις κρίσιν υπό Συμβουλίων δυνάμει της υπ' αριθ. 7 Συντακτικής Πράξεως. Διά τούτους θά λάβη μέριμναν όπως υπαχθώσιν εις τους νόμους τους αφορώντας τους λοιπούς συναδέλφους των της αυτής κατηγορίας τους παραμείναντας εις την Ελλάδα ή υπηρετήσαντας εις ομάδας εσωτερικής αντιστάσεως.
5.Ή Κυβέρνησις αναγνωρίζει εφέδρους αξιωματικούς τους αποκτήσαντας τόν βαθμόν μέχρι της 28 Απριλίου 1941. Η Κυβέρνησις δενν αναγνωρίζει τους εφέδρους αξιωματικούς του ΕΛΑΣ και λοιπών Οργανώσεων τους ονομασθέντας υπό τών Οργανώσεων κατά τήν διάρκειαν τής κατοχής. Διά τούτους αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως εις περίπτωσιν προσκλήσεως των υπό τα όπλα και εφ' όσον θα συγκροτηθώσι σχολαί εφέδρων αξιωματικών εκ της κλάσεως των, κέκτηνται δε τα υπό των νόμων προβλεπόμενα προσόντα, εισάγονται υποχρεωτικώς εις τάς Σχολάς Εφέδρων.
Την αυτήν υποχρέωσιν αναλαμβάνει καί διά τους διατελέσαντας καπετανέους.
Εξαιρετικώς καί μόνον η Κυβέρνησις θά αναγνωρίση ώς εφέδρους αξιωματικούς κατόπιν αυστηρών ανακρίσεων εκείνους εκ των υπό των μονάδων αντιστάσεως ονομασθέντων αξιωματικών, οίτινες κατέστησαν ανάπηροι ή έφονεύθησαν.
6. Ο χρόνος της υπηρεσίας αδιακρίτως αξιωματικών και οπλιτών υπηρετησάντων εις μονάδας εσωτερικής αντιστάσεως, θα άναγνωρισθή υπό τής Κυβερνήσεως ώς πολεμικός.
7. Υπό τοϋ Γενικού Στρατηγείου τοϋ ΕΛΑΣ θά παραδοθώσιν εις το Γενικόν Επιτελείον Στρατοϋ εντός 30 ήμερων από τής υπογραφής τής παρούσης αι κάτωθι καταστάσεις:
α) Των μονίμων αξιωματικών κατά κατηγορίας καί των εφέδρων έκ μονίμων.
β) Των 1500 εφέδρων ονομασθέντων προ τής 28 Απριλίου 1941.
γ) Των 1270 εφέδρων ονομασθέντων υπό του ΕΛΑΣ.
δ) Των 1001 καπετανέων τοΰ ΕΛΑΣ.
ε) Των αναπήρων καί φονευθέντων Εφέδρων Αξιωματικών των ονομασθέντων υπό τοΰ ΕΛΑΣ.
Εις τας καταστάσεις των Εφέδρων Αξιωματικών και των καπετανέων θα εμφαίνωνται καί τα στρατολογικά των στοιχεία.
8. Το υπό του ΕΛΑΣ καί ΕΛΑΝ κατεχόμενον παντός είδους πολεμικόν υλικόν αρμοδιοτήτων Επιμελητείας Πυροβολικού, Μηχανικού, Ιππικοΰ, Ιππωνειών, Αυτοκινήτων, Κτηνιατρικού, Υγειονομικού (ήτοι τυφέκια, πιστόλια, αυτόματα όπλα, ελαφρά καί βαρέα, όλμοι, πυροβόλα, πυρομαχικά παντός είδους, έκκρητικαί ύλαι, νάρκαι, ασύρματοι, τηλεφωνικόν υλικόν, αυτοκίνητα, τρακτέρ, οχήματα παντός είδους, ιστιοφόρα, βενζινόπλοια, τρόφιμα, υγειονομικόν καί φαρμακευτικόν υλικόν, κτήνη παντός είδους), περιέρχεται εις την κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου.
Αι λεπτομέρειαι συγκεντρώσεως καί παραδόσεως του υλικού τούτου εις την Κυβέρνησιν καθορίζονται είς το ειδικόν σχέδιον αποστρατεύσεως.
Αι υποχρεώσεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ προς ιδιώτας κλπ. θά ρυθμισθώσιν ύπό του Κράτους ως ορίζεται είς τό γενικόν πρακτικόν.
9. Ο Έλεγχος εκάστης περιοχής κατεχόμενης ήδη υπό του ΕΛΑΣ καί η ασφάλεια ταύτης θα περιέρχεται διαδοχικώς εις τά Τμήματα Εθνοφυλακής συμπαρισταμένων και Βρεταννικών Δυνάμεων συμφώνως τω ειδικώ σχεδίω αποστρατεύσεως και κατόπιν λεπτομερειακών διαταγών εκδοθησομένων υπό του Βρεττανικοΰ Στρατηγείου και Γενικού Επιτελείου Στρατού. Οι υπό του ΕΛΑΣ καί τής Ε.Π. κρατούμενοι υπόδικοι στρατιωτικοί καί ιδιώται θα παραδίδωνται είς τάς Μονάδας Εθνοφυλακής άμα τη εγκαταστάσει των μετά των σχετικών δικογραφιών.
10. Εις την διάθεσιν των τοπικών Μονάδων Εθνοφυλακής άμα τη εγκαταστάσει των εις εκάστην περιοχήν κατεχομένην υπό του ΕΛΑΣ τίθενται άπαντες οι Μόνιμοι καί Εφεδροι εκ Μονίμων αξιωματικοί του ΕΛΑΣ ώς καί Μόνιμοι υπαξιωματικοί καί οπλίται. Ούτοι μέχρις οριστικής διαθέσεως των υπό του Υπουργείου Στρατιωτικών θα μισθοδοτούνται μερίμνη τής Εθνοφυλακής ώς καί οί λοιποί έν ενεργεία συνάδελφοι των.
11. Άπαντες οί ΄Εφεδροι αξιωματικοί καί οπλίται του ΕΛΑΣ θά μεταφερθώσιν εις τας εστίας των μερίμνη τοΰ ΕΛΑΣ χρησιμοποιούντος τα μεταφορικά του μέσα μέχρι πέρατος των μεταφορών καί τή συνδρομή τών Βρεττανικών Αρχών. Εκ τούτων οι ανήκοντες εις κληθείσας κλάσεις στρατευθεισών περιοχών θα παρουσιασθώσιν είς τά οικεία Κέντρα Κατατάξεως εντός δεκαημέρου μετά την είς τάς εστίας των επιστροφήν των. Τροφοδοσία θα χορηγηθή εις τους απολυόμενους εκ των διατιθεμένων πόρων του ΕΛΑΣ. Αι κατά τόπους στρατιωτικαί και πολιτικοί αρχαί θα μεριμνήσωσι δια την στέγασιν και τροφοδοσίαν των διερχομένων.
12. Τα Νοσοκομεία του ΕΛΑΣ θά διατηρηθώσι προσωρινώς ως έχουσι μέχρι συγκροτήσεως τακτικών Στρατιωτικών Νοσοκομείων. Τό προσωπικόν των θα είναι άοπλον. Τά ιδρύματα ταύτα θά ενισχυθώσι τό ταχύτερον μερίμνη του υπουργείου Στρατιωτικών εις υγειονομικόν προσωπικόν και υλικόν.
13. Ειδική μέριμνα θα ληφθή υπό του ΕΛΑΣ διά τήν συντήρησιν των κτηνών μέχρι παραδόσεως τούτων. Το προσωπικόν το όποιον θα διαθέση διά την συντήρησιν τών κτηνών θα είναι άοπλον. Τά περί συγκροτήσεως του Εθνικού Στρατού περιλαμβάνονται είς τό γενικόν.
Εν Αθήναις τη 12 Φεβρουαρίου 1945
ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ
Το «Έθνος» έγραφε : «Αι συνεννοήσεις ετερματίσθησαν σήμερον την 4ην πρωινήν. Οι ηγέται των δύο αντιπροσωπειών κ.κ. Σοφιανόπουλος και Σιάντος μετά το αίσιον πέρας των διαπραγματεύσεων εξέφρασαν προς τους βρετανούς αντιπροσώπους κ.κ. MacMillan και Leeper τας θερμότατας ευχαριστίας των διά τον τερματισμόν του εμφυλίου σπαραγμού και την ειρήνευσιν της χώρας μας».
Τι δεν προέβλεπε η συμφωνία
Τη γενική αμνηστία , για το ζήτημα της αμνηστίας η συμφωνία προέβλεπε στο άρθρο 3 ότι αμνηστεύονται μόνο "τα πολιτικά αδικήματα τα τελεσθέντα από τις 3 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Εξαιρούνται της αμνηστίας τα συναφή κοινά αδικήματα, κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήσαν απαραιτήτως αναγκαία διά την επιτυχία του πολιτικού αδικήματος".
Το άρθρο αυτό, με τη διατύπωση που είχε, έδωσε τη δυνατότητα στην αντίδραση να εξαπολύσει άγριο διωγμό εναντίον των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης, χαλκεύοντας κατηγορίες για διάπραξη δήθεν κοινών αδικημάτων στην περίοδο της κατοχής.
Η συμφωνία δεν προέβλεπε συγκρότηση αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης, αλλά δεν έθιγε και το θέμα της παρουσίας των βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα
Η ερμηνεία που δόθηκε στο άρθρο 3 οδήγησε στην κατάρρευση όλων των υπόλοιπων που συμφωνήθηκαν
στις 15 Φεβρουαρίου, 1945 η Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ ανακοινώνει πως ο αγώνας είχε φτάσει στο τέλος του, θεωρώντας ότι τερματίστηκε μόνο το σκέλος της αντιστασιακής δράσης, έχοντας όμως σαν δεδομένο ότι για το δεύτερο μέρος που περιελάμβανε την προάσπιση των λαϊκών ελευθεριών ο αγώνας θα ήταν συνεχής και αδιαπραγμάτευτος.
Στις17 Φεβρουαρίου 1945 ο «Ριζοσπάστης» ζητά να σταματήσουν οι συλλήψεις και οι ξυλοδαρμοί μελών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, και καταγγέλλει ότι «ταγματασφαλίτες με στολή εθνοφυλακής δέρνουν τους πωλητές [εφημερίδων]» και κάνουν «γκαγκστερικές επιδρομές».
Στις 28 Φεβρουαρίου1945 ολοκληρώθηκε ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ μέρος του οπλισμού δεν παραδόθηκε τον έθαψαν μερικές μονάδες του ΕΛΑΣ όπως και ο Άρης Βελουχιώτης αρνήθηκαν να δεχτούν τη Συμφωνία και κατέφυγαν και πάλι στα βουνά το ΚΚΕ τους αποκήρυξε αμέσως
Οι μαχητές του ΕΛΑΣ φίλησαν τα τιμημένα όπλα τους τα παρέδωσαν με δάκρυα και επέστρεψαν στις εστίες τους, όπου τους περίμεναν οι δεξιές συμμορίες των πρώην συνεργατών των Γερμανών Οι δοσίλογοι είχαν όλοι απελευθερωθεί και αναβαπτιστεί σε πατριώτες, ενώ οι αγωνιστές της αντίστασης χαρακτηρίζονταν εχθροί του έθνους και σέρνονταν στα δικαστήρια στις φυλακές και τις εξορίες από χαλκευμένες κατηγορίες
(Τα θύματα της λευκής τρομοκρατίας σε αριθμούς Φόνοι: 1289 Τραυματισμοί: 6671 Συλλήψεις: 34931 Βασανισμοί: 31632
Λεηλασίες-καταστροφές: 18767 Καταστροφές γραφείων :677 Απόπειρες φόνων :509
Βιασμοί γυναικών :165)
Η τρομοκρατία αυτή θα διαρκέσει μέχρι το νόθο δημοψήφισμα για το πολιτειακό και τις εκλογές του 1946, από τις οποίες το ΕΑΜ θα απόσχει. Το Σεπτέμβριο του 1946, κι ενώ οι διώξεις συνεχίζονται , ο βασιλιάς Γεώργιος Γκλύξμπουργκ επανέρχεται στη χώρα. Ένα μήνα μετά συγκροτείται ο Δημοκρατικός Στρατός
Tο ΕΑΜ, υπό το βάρος των εσωτερικών του αντιφάσεων (διαλλακτικοί αδιάλλακτοι) και της, προτροπής για συμβιβασμό, (εγκατάλειψης) από την ΕΣΣΔ, παλινδρομώντας μεταξύ υποχωρητικότητας και αδιαλλαξίας, αυταπατών περί εθνικής ενότητας παρέδωσε αμαχητί τον ΕΛΑΣ στους εχθρούς του. Ένα μικρό τμήμα του μόνο είχε πολεμήσει και ηττηθεί στα Δεκεμβριανά, το μεγαλύτερο μέρος του ήταν αήττητο και κυρίαρχο στην υπόλοιπη Ελλάδα. Χωρίς να χάσει τον πόλεμο χωρίς καν να δώσει τη μάχη του, ο πανίσχυρος ΕΛΑΣ αναγκάστηκε να παραδοθεί άνευ όρων.
Την εικόνα της μεταπολεμικής Ελλάδας τη σημάδεψε η Συμφωνία της Βάρκιζας. Και για να έχει αντίληψη ο αναγνώστης περί τίνος επρόκειτο, αντί επιλόγου αναφέρουμε τούτο: Την ημέρα της υπογραφής της Συμφωνίας, η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, στο πρώτο σχόλιό της, ανέφερε με σαρκασμό: Με όλους τους κανόνας της γερμανικής τακτικής έγινε χθες την πρωίαν εις το Περιστέρι ''μπλόκος'' κλασικού τύπου. Χωροφύλακες, εθνοφύλακες και αστυφύλακες πολλοί, έφθασαν εις το προάστειον, αφύπνισαν με πυροβολισμούς τους κατοίκους και συνεκέντρωσαν όλους τους άρρενας από 14 μέχρις 60 ετών. Κατόπιν τους παρέταξαν κατά επαγγέλματα και διέταξαν τους ανήκοντας εις το ΕΑΜ να δηλώσουν τούτο μόνοι των. Ακολούθως ορισμένα άτομα - τα οποία χθες δεν έφερον προσωπίδας - υπεδείκνυον εις τους χωροφύλακας τους κατά την κρίσιν των επικινδύνους εκ των ΕΑΜιτών, οι οποίοι ωθούμενοι, λακτιζόμενοι και πληττόμενοι δι' υποκοπάνων εφορτώθησαν επ' αυτοκινήτων και ωδηγήθησαν εις διάφορα κρατητήρια. Η λαμπρά τελετή διήρκεσεν επί πέντε ώρας, προς μεγάλην ικανοποίησιν των κατοίκων, οι οποίοι σκέπτονται ότι η Γερμανία ηττάται, αλλά αι μέθοδοί της παραμένουν αθάνατοι»17. Τα σχόλια περιττεύουν.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου