Είναι πολλά χρόνια - δεκαετίες - που συγκεκριμένοι κύκλοι συμπολιτών μας διαμορφώνουν ένα πολωμένο διχαστικό τοπικό πολιτισμό στα Νότια προάστια, και ειδικότερα στη Γλυφάδα.
Στα νότια προάστια, ορισμένες οικογένειες - πολιτικά τζάκια - επιθυμούσαν και πέτυχαν την ουδετεροποίηση μιας ζώνης - περιοχής, και σήμερα υπάρχουν κάποιες κομματικές οργανώσεις - ομάδες, που πλην των κομμάτων τους δεν αναγνωρίζουν τίποτα άλλο.
Ακόμη και στην αναγνώριση των κομμάτων τους υφίσταται πολωτικός χαρακτήρας, δεδομένου ότι διαχωρίζουν τους κομματικούς τους σε δικούς τους και αντιπάλους. Οι προεδρικοί, του ενός η άλλου στρατοπέδου, και οι υπόλοιποι/ες της μιας η άλλης ομάδας.
Η διαπίστωση επιφέρει έντονη δυσαρέσκεια, ειδικά σε ανθρώπους που πιστεύουν στην ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας και στη Δημοκρατία.
Θεωρώ ότι στα άνυδρα πολιτισμικά και πολιτικά νότια προάστια της Αττικής, δεν υπάρχει σχεδόν κανείς σήμερα που να διαθέτει το ενδεδειγμένο κριτήριο ορθής κρίσης της υφιστάμενης πολιτικής και πολιτισμικής πραγματικότητας.
Σε αυτόν το τοπικό Πολιτισμό και Δημοκρατία έχουν υπερισχύσει συντεχνιακές και φιλικές νοοτροπίες, που έχουν διαβάλλει και εκμηδενίσει πλήρως ακόμη και την ισχύ των αυτονόητων.
Ο αντικειμενικός παρατηρητής βλέπει ένα κοινωνικό σύνολο - ΤΟΠΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ - το οποίο τελεί σε καθολική διάλυση των ενδογενών πολιτισμικών στοιχείων του, διαμοιρασμένο σε κομμάτια που προωθούν συμφέροντα άσχετα με τον τόπο.
Σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο σαν τη σημερινή, οι επικρατούσες συνθήκες στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πεδίο είναι ιδιαίτερα ρευστές. Σε αυτό το ιδιότυπο περιβάλλον τίθενται ευρύτερα θέματα που μας οδηγούν και σε μία επαναθεμελίωση της σχέσης του «πολιτιστικού» με τον κοινωνικό και οικονομικό χώρο.
Στα νότια απαιτείται μια στρατηγική πολιτιστικής ανάπτυξης σε συνάρτηση με την προώθηση δημόσιων δομών και μιας επιχειρηματικότητας με κοινωνικές διαστάσεις.
Ένα σχέδιο που εφαρμοζόμενο σε τοπικό επίπεδο να προσλαμβάνει ουσιαστικά χαρακτηριστικά ενδογενούς ανάπτυξης που δίνουν έμφαση στην αυτόχθονη πολιτιστική παραγωγή, και να αποτελέσει ο πολιτισμός συντελεστή παραγωγής κοινωνικού κεφαλαίου, με αυθόρμητη έκφραση των τοπικών πολιτιστικών ρευμάτων, και με ανάπτυξη σταθερών δομών και συστηματικών πολιτιστικών θεσμών ώστε να αξιοποιηθεί ως παράγοντας κοινωνικής συνοχής.
Μία στρατηγική ενδογενούς τοπικής πολιτιστικής ανάπτυξης πρέπει να υιοθετεί ως αναγκαία συνθήκη την προώθηση εναλλακτικών μοντέλων παραγωγής πολιτιστικών αγαθών, και την ανάδειξη συλλογικών μορφών κατανάλωσης.
Ειδικά στη Γλυφάδα, που ήμουν ένας πρωτεργάτης θεμελιωτής μιας ενδογενούς τοπικής πολιτιστικής ανάπτυξης στα ερτζιανά, δίνοντας το δικαίωμα έκφρασης σε πολλές δεκάδες συμπολιτών μας, για ελεύθερη έκφραση και πλουραλισμό, έπειτα όσων ίσχυσαν με διώξεις και κατασχέσεις για την διεύρυνση του καπιταλιστικού νεοφιλελευθερισμού, γνωρίζω καλύτερα από το σύνολο τι διαμορφώθηκε.
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση πυροδότησε μια σοβούσα για δεκαετίες
πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη κρίση, μια κοινωνικο-πολιτισμική κρίση. Οι
προοπτικές είναι ζοφερές καθώς δεν είναι μόνο η δραματική πτώση του βιοτικού επιπέδου, η πρωτοφανούς έκτασης ανεργία και η κατάρρευση του κράτους πρόνοιας, αλλά το γεγονός ότι η κοινωνία διολισθαίνει σε έναν κοινωνικό αυτοματισμό.
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα είναι η λεγόμενη «κοινωνική
παγκοσμιοποίηση» όπου στο όνομα της διαρρηγνύεται ένας ολόκληρος ιστός
πολιτιστικών αξιών. Αξίες που συνδέονται με καθιερωμένα δημοκρατικά δικαιώματα στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό ακόμα και στις καθημερινές σχέσεις και λειτουργίες.
Γίνεται, έτσι, ευδιάκριτη η προοπτική διαμόρφωσης κοινωνιών χωρίς ταυτότητα και ιδεολογία όπου οι πολίτες χάνουν το αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης και εγκαταλείπονται στην ανεξέλεγκτη κυριαρχία υπερεθνικών θεσμών και αυτονομημένων συστημάτων.
Το σημαντικότερο, όμως, πρόβλημα σήμερα δημοκρατίας και δικαιωμάτων είναι η έννοια του «commons», του κοινού δημόσιου αγαθού που απειλείται από την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίησή του είτε στη μορφή της φύσης είτε στη μορφή της πνευματικής παραγωγής και καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Κι ενώ ο δημόσιος χώρος ξεκινά από την παραδοχή ότι υπάρχουν κοινά αγαθά, κοινές αξίες που καλύπτονται σε συγκεκριμένα σημεία, η μεταμοντέρνα λογική θρυμματίζει το δημόσιο χώρο σε ιδιωτικές προτιμήσεις, τον κατακερματίζει και τον αποσυνθέτει.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται, πλέον, όλο και πιο δυσχερής η διάκριση της δημόσιας από την ιδιωτική σφαίρα. Ένα βασικό κριτήριο για το ρόλο των δημόσιων αρχών στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, είναι η σημασία που αποδίδεται στο δημόσιο χώρο.
Ο δημόσιος χώρος είναι ο τόπος του πολίτη. Η δημόσια σφαίρα δεν αποτελεί πια «αγορά» αλλά εξαντλείται σε διαφόρων τύπου «αγοραίες ανταλλαγές» και αντιμετωπίζεται υπό το πρίσμα ιδιωτικών παραγόντων.
Σε κάθε, λοιπόν, ιστορική περίοδο, όπως είναι η σημερινή στη χώρα μας, που ανοίγεται διάπλατα ένα παράθυρο για την αριστερά, διαμορφώνεται ένα διαφορετικό κοινωνικοπολιτιστικό μείγμα που επαναπροσδιορίζει το ατομικό και το συλλογικό ως μορφές έκφρασης επιθυμιών, κινήτρων, αναγκών και συμφερόντων και αναδεικνύει τη σημασία του χώρου, αποτυπώνοντας τις συλλογικές μορφές κοινωνικής έκφρασης και δράσης αλλά και τον ρόλο των ανθρώπων στην εξέλιξη μιας χωρικής ενότητας, μιας πόλης.
Οι πόλεις είναι οι ίδιοι οι πολίτες της, γιατί αποτελούν «πολιτιστικές οντότητες- τόπους» όπου οι άνθρωποι κατοικούν και εργάζονται, εκπαιδεύονται και καταρτίζονται, συναντώνται και συνομιλούν, επικοινωνούν και ερωτεύονται, ψυχαγωγούνται και αθλούνται, συμμερίζονται ιδέες, διεκδικούν αιτήματα και κινητοποιούνται, προβάλλουν επιθυμίες και προσδοκίες, διαμορφώνουν ανάγκες και τρόπους ζωής.
Ο πολιτισμός συνδέεται άμεσα με την πόλη- χώρο γιατί συνδέεται με τις τοπικές προτεραιότητες με τις τοπικές αναπτυξιακές ανάγκες, με τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν γιατί η ανάπτυξη τους είναι προϋπόθεση οικονομικής και κοινωνικής επιβίωσης.
Η προσπάθεια επανάχρησης του δημόσιου χώρου ως κοινού χώρου καθίσταται μία κρίσιμη παράμετρος όπως και οι δράσεις πολιτιστικού και κοινωνικού χαρακτήρα που προσπαθούν να προσδώσουν στο δημόσιο χώρο την αυτονόητη ιδιότητα του «κοινού τόπου» και να αναδείξουν την ιστορική του διάσταση: την χωρική υπόσταση της συλλογικής έκφρασης.
Ο δημόσιος χώρος, λοιπόν, εισέρχεται όλο και βαθύτερα στη σφαίρα των πολιτικών και κοινωνικών ζυμώσεων. Όλο και πιο έντονα μετασχηματίζεται σε ένα πεδίο με επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις κοινωνικοπολιτικές διεκδικήσεις, άρα η δημιουργία μιας δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής δομής - παράρτημα της ΕΡΤ - αποτελεί μείζονος σημασίας ζήτημα.
Πρόκειται για τις δράσεις των κοινωνικών υποκειμένων και τη δημοκρατία των πολιτών που στο χώρο επικοινωνούν ως φορείς δικαιωμάτων και αιτημάτων. Το ζήτημα του επαναπροσδιορισμού της λειτουργίας του δημόσιου χώρου αποκτά την κρισιμότητά του.
Απαιτείται να επανασηματοδοτήσουμε την πόλη ώστε να ανακαλύψουμε την πολυμορφία και την πολυσημία της και να αναδείξουμε τη σημασία της τοπικότητας.
Η πόλη, λοιπόν, ως χώρος πολιτισμού. Η μετατόπιση από την χρονικότητα στην χωρικότητα προσφέρει τη δυνατότητα να μελετηθεί και να συσχετισθεί ο
«πολιτιστικός χώρος»με το «χώρο της πόλης». Οι πολιτικές των δημόσιων αρχών που αφορούν τον πολιτισμό θα πρέπει να βλέπουν τις πόλεις ως φυσικές, οικονομικές και κοινωνικές οντότητες και μάλιστα στενά συνδεδεμένες με τα θέματα της κοινωνικής συνοχής, της αλληλεγγύης και της τοπικής δημοκρατίας.
Μια σύγχρονη πολιτιστική πολιτική είναι σημαντικό να στηρίζεται σε ένα πολύ ευρύ και ανθρωπολογικό ορισμό του πολιτισμού ως τρόπου ζωής που ενσωματώνει μετασχηματίζει την τέχνη σε πολλές πτυχές και συνήθειες της καθημερινότητας συμβάλλοντας στην ποιότητα ζωής των πολιτών.
Για να καλυφθεί το τεράστιο κενό στον τομέα των κοινωνικών αναγκών που
δημιούργησε η κατεδάφιση του κράτους πρόνοιας, πρέπει να συντελεστούν
συγκροτημένες μορφές υποστήριξης καθώς και στρατηγικές παρέμβασης.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου