Αν με ρωτούσαν σήμερα για τα αίτια θανάτου του Ζαχαριάδη αδιαμφισβήτητα θα δήλωνα ότι τον δολοφόνησαν. Βλέποντας ένα βίντεο στο διαδίκτυο, με την Λιάνα Κανέλλη, στον αντισυνταγματικό όμιλο ΣΚΑΙ του Αλαφούζου, και κάνοντας αναφορά για την Γλυφάδα, αυτόκλητα μου ήρθε η επιθυμία για όσα είχε γράψει ο Αχιλλέας Παπαϊωάννου.
Ο κομμουνιστής δεν αυτοκτονεί, πεθαίνει. Είμαι ξεροκέφαλος, αλλά μόνο όταν πιστεύω ότι έχω δίκιο. Κομμουνιστής χωρίς ισχυρή θέληση δεν υπάρχει.
Δεν χωράνε δειλία και συμβιβασμός στο χαρακτήρα του κομμουνιστή, αφού πρέπει να είναι έτοιμος κάθε στιγμή να θυσιάσει τη ζωή του για τα ιδανικά του. Ο κομμουνιστής δεν αυτοκτονεί, πεθαίνει.
Θα παλέψω για την αξιοπρέπειά μου. Ό,τι κι αν μου συμβεί, θέλω να ξέρουν οι κομμουνιστές ότι πάλεψα ως το τέλος. Νίκος Ζαχαριάδης, Σουργκούτ Σιβηρίας, 1973.
Ο Ζαχαριάδης πάλεψε αναμφίβολα ως το τέλος. Ως την ημέρα που τον βρήκαν με τη θηλιά στο λαιμό. Αλλά ποιοι ήταν εκείνοι που απαιτούσαν την χωρίς όρους υποχώρησή του, μια «δήλωση μετανοίας»;
Ποιοι τον είχαν πλησιάσει τις τελευταίες μέρες της ζωής του και ποιοι είχαν περικυκλώσει το σπίτι του, μια μέρα πριν τον βρουν κρεμασμένο; Έβαλε ο ίδιος τη θηλιά στο λαιμό του ή ο βρόγχος «σφίχτηκε» όταν ήταν πια νεκρός;
Οι απαντήσεις σ' αυτά και σε πολλά άλλα ερωτήματα, βρίσκονται καταχωνιασμένες στα αρχεία της Κα Γκε Μπε. Το μακρινό Σουργκούτ - το βαθύ πηγάδι της Σιβηρίας, όπως το αποκαλούσε ο ηγέτης του ΚΚΕ- εξακολουθεί να κρύβει το μεγάλο μυστικό του. Όχι όμως για πάντα!
Τα γεγονότα της 9-10 Σεπτέμβρη 1955
1. Πολύν καιρό πριν την ΠΡΟΒΟΚΑΤΣΙΑ της επίθεσης (9-10 Σεπτέμβρη 1955) στα γραφεία της ΚΟ Τασκέντης στην 7η Πολιτεία οι σοβιετικοί ρεβιζιονιστές της προδοτικής σοσιαλδημοκρατικής χρουστσοφικής ομάδας άρχισαν όχι μόνο να υπονομεύουν έμμεσα-άμεσα την ενότητα της ΚΟΤ αλλά και να καλούν στα γραφεία τους στην Τασκέντη στελέχη του ΚΚΕ για μια «μπασέντα» (=κουβέντα, συζήτηση) με στόχο το Γραμματέα του ΚΚΕ ΝΙΚΟ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ, και όταν διαπίστωναν ότι το υποψήφιο θύμα ήταν αμετάπειστο και παρέμενε σταθερά στην επαναστατική σταλινική-ζαχαριαδική γραμμή του ΚΚΕ, τότε προχωρούσαν απ’ τις ποταπές προτάσεις εξαγοράς στις ανοιχτές απειλές. Μια τέτοια απ’ τις πάμπολλες, πολύ χαρακτηριστική περίπτωση είναι και εκείνη του Αχιλλέα Παπαϊωάννου, όπως την περιγράφει σύντομα ο ίδιος στο βιβλίο του «Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ» (Αθήνα 2001).
2. Τη χρουστσοφική φραξιονιστική αντιΚΚΕ-αντιζαχαριαδική κίνηση στην ΚΟΤ «πολύ λίγα στελέχη» την αντιλήφθηκαν στην αρχή και «ανάμεσα σ’ αυτούς που ειδοποίησαν την ΚΕ ήταν ο Κώστας Ράφτης (Νεμέρτσικας) πρώην γραμματέας της ΚΟ Τασκένδης, ο Οδυσσέας Μπάστης, ο Νίκος Κιτσικόπουλος πρώην γραμματέας της ΚΟ Τασκένδης, ο ακροναυπλιώτης Πατσαντάς Ανδρέας από τα Δολιανά της Ηπείρου και ο Γέρο-ναυτεργάτης στέλεχος της ΟΕΝΟ Νικόλας Αβραμίδης. Όταν πληροφορήθηκε το νέο αυτό από την Τασκένδη ο Ν.Ζ. δεν ξαφνιάστηκε γιατί ήταν προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει ιδεολογικά τον Χρουσιόφ και την παρέα του. Στην αρχή έστειλε στην Τασκένδη τον Βαγγέλη Παπαδόπουλο (Φωκά) και τον Παντελή Βαϊνά, αναπληρωματικά μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ και διοικητές μεραρχιών του ΔΣΕ. …» (ΚΩΣΤΑ Δ. ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ: Μια λευκή σελίδα του ΚΚΕ, σελ. 33-34, Αθήνα Μάρτης 1987).
3. Για τις συλλήψεις, δίκες και καταδίκες με νόμους για «χούλιγκανς»-«αλήτες» ελλήνων κομμουνιστών της Τασκέντης με πλαστές κατηγορίες και στρατιές ψευδομαρτύρων, οι «σοβιετικο» χρουστσοφικοί είχαν καταρτίσει ολόκληρο κατάλογο προγραμμένων στελεχών του ΚΚΕ που γνώριζαν ότι δεν πρόκειται να υποκύψουν στις αισχρές προτάσεις συναλλαγών-εξαγοράς, στους εκβιασμούς, στις πιέσεις και απειλές τους και να προδώσουν το ΚΚΕ, με επικεφαλής το μεγάλο επαναστάτη κομμουνιστή ηγέτη ΝΙΚΟ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και σύντροφοι που δεν ήταν καν στο χώρο των γεγονότων της 7ης Πολιτείας (9/10 Σεπτέμβρη 1955), με πιο γνωστή περίπτωση του Γιώργου Μακρή (ταγματάρχη του ΔΣΕ και Γραμματέα της 6ης Πολιτείας) που ρίχτηκε στα μπουντρούμια των χρουστσοφικών ΦΑΣΙΣΤΙΚΩΝ φυλακών της Τασκέντης, κατηγορώντας τον ψευδώς, μεταξύ άλλων, ότι «έκοψε το αυτί» του Π.Δημητρίου: «με τον ίδιο νόμο δικάστηκε και καταδικάστηκε για «χούλιγκαν» ο Γεώργιος Μακρής, από τη Δροσοπηγή της Κόνιτσας, εργάτης, ο οποίος την περίοδο αυτή ήταν κομματικός γραμματέας της έκτης Πολιτείας και την ημέρα των αιματηρών γεγονότων (9.9.55) βρισκότανε σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από την έβδομη Πολιτεία. Ο Γεώργιος Μακρής καταδικάστηκε σαν «χουλιγκαντ» και ότι αυτός έκοψε το αυτί του Π. Δημητρίου. Ψευδομάρτυρες κατάθεσαν ο Δημητρίου και οι οπαδοί του, οι οποίοι γνώριζαν καλά ότι το περιβόητο αυτί το έκοψε ο Κώστας ο ναυτεργάτης. Ο Μακρής οδηγήθηκε κι αυτός στις φυλακές, απ’ όπου βγήκε «παρασημοφορημένος» με έμφραγμα της καρδιάς και το οποίο αργότερα τον έστειλε στον τάφο σε ηλικία γύρω στα πενήντα του χρόνια. …»(ΚΩΣΤΑ Δ. ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ: Μια λευκή σελίδα του ΚΚΕ, σελ. 88, Αθήνα Μάρτης 1987).
«Μόνο για μια «μπασέντα»
«” Άκου, Αχιλλέα, κοίταξε να ξεχάσεις τον Ζαχαριάδη.
Είναι αποδεδειγμένα προδότης.
Με τον Νίκο δεν μπορεί να πάει το Κόμμα μπροστά”.
Έτσι άρχιζε πάντα η “μπασέντα”, η κουβεντούλα και το “ψηστήρι”».
Η επίμονη προσπάθεια της ηγεσίας του ΚΚΣΕ μετά το θάνατο του Στάλιν να ανατρέψει τον Νίκο Ζαχαριάδη ώστε να ελέγξει απόλυτα το ΚΚΕ, δεν εγκαταλείφθηκε ούτε για μια στιγμή.
Αντίθετα, όσο η βάση των πολιτικών προσφύγων παρουσίασε όλο και πιο συγκροτημένες μορφές αντίστασης στα υπονομευτικά σχέδια των σοβιετικών, το τμήμα της ηγεσίας του ΚΚΣΕ που ήταν εντεταλμένο να παρακολουθεί το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα και ειδικά τώρα τους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες, αναπροσάρμοσε διαρκώς την τακτική του και πολύ περισσότερο τις ίντριγκες και τη δοκιμασμένη μέθοδο της παραπλάνησης. Καθώς ανατρέπονταν ως «ανεδαφικά» και ανεφάρμοστα διάφορα σχέδια των πολιτικών επιτελικών γραφείων, έπρεπε τώρα χωρίς άλλη καθυστέρηση να τεθεί σε εφαρμογή ένα οριστικό πλάνο ανατροπής του Νίκου Ζαχαριάδη.
Πράξη πρώτη λοιπόν, το «ψηστήρι», όπως έμεινε γνωστό σε μας τους πολιτικούς πρόσφυγες. Την πρωτοβουλία την παίρνει στα χέρια του ο Πονομαριόφ, υπεύθυνος του τμήματος της ΚΕ του ΚΚΣΕ για τις σχέσεις με τα αλλοδαπά κομμουνιστικά κόμματα. Πρώτα απ’ όλα καλεί στα γραφεία του Ουζμπέκικου κόμματος «ζαχαριαδικά» στελέχη για μια «μπασέντα» (κουβέντα). Ανάμεσα στους πρώτους που καλούνται συγκαταλέγεται και ο γράφων.
Την εποχή εκείνη σπούδαζα στη Ανωτάτη Κομματική Σχολή Πολιτικών και Οικονομικών σπουδών. Μόλις πέρασα το κατώφλι του γραφείου άρχισε χωρίς τυπικότητες η «μπασέντα», το «ψηστήρι» δηλαδή. «Σύντροφε Αχιλλέα, είσαι καλός αγωνιστής με λαμπρή ιστορία. Θα δεις και μόνο σου ότι ο Ζαχαριάδης είναι ο άνθρωπος που έβλαψε το κόμμα. Έκανε πολύ σοβαρά λάθη, τα ξέρεις κι εσύ, τα ξέρουμε όλοι μας. Πρέπει να παλέψετε όλοι μαζί ενωμένοι να φύγει ο Ζαχαριάδης». Και να τώρα η δεύτερη πράξη, οι υποσχέσεις:
«Άκου Αχιλλέα Ιβάνοβιτς, πρέπει να κοιτάξεις κατάμουτρα την αλήθεια. Να δεις γιατί καταστράφηκε το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα. Άφησε τους συναισθηματισμούς. Ξέρουμε ότι συμπαθείς το Νίκο. Αλλά με το Νίκο δεν μπορεί να προχωρήσει το κόμμα. Εμείς θέλουμε να σε προωθήσουμε, να μορφωθείς σε ανώτατες σχολές και να σε προωθήσουμε στα ανώτερα κλιμάκια του ΚΚΕ. Σου αξίζει».
Δεν θα αναφέρω άλλα, παρ’ όλο που στο μυαλό μου αντηχούνε ακόμα όλα όσα μου είπε ο Πονομαριόφ. Αντέκρουσα λέγοντας ελάχιστα μόνο για να υποστηρίξω τις απόψεις μου και την αξιοπρέπειά μου. Το «ψηστήρι» είχε τελειώσει. Ο ουζμπέκος κομμουνιστής ηγέτης μου δείχνει την πόρτα. «Αχιλλέα Ιβάνοβιτς (Αχιλλέα του Ιωάννη, όπως εκφράζονται οι Ρώσοι) τελειώσαμε», είπε κοφτά.
Την άλλη μέρα με καλούν ξανά. Αυτή τη φορά πρόκειται για τον υπεύθυνο Ασφαλείας του Ουζμπεκιστάν, τον Σαάκοφ, και η συνάντηση γίνεται στο γραφείο του στο κέντρο της πόλης. Δίπλα στον Σαάκοφ ο αντικαταστάτης και συνεργάτης του, Λουγβινένκο. «Πως τα πας σύντροφε, πως πας με τις σπουδές σου, τι κάνει η γυναίκα σου, τα παιδιά σου, καλά, πολύ καλά … (Ότσεν χαρασιό, ότσεν χαρασιό).
Εμείς ξέρουμε ότι είσαι καλό στέλεχος στο κόμμα σου, με σπουδαία δράση στην αντίσταση και στον Δημοκρατικό Στρατό. Εμείς νοιαζόμαστε για όλους σας και τα μαθαίνουμε όλα». Και έπειτα, κατευθείαν στο παρασύνθημα:
«Αχιλλέα, κοίταξε να ξεχάσεις τον Ζαχαριάδη γιατί είναι αποδεδειγμένα προδότης και συνεργάτης των γερμανών στο Νταχάου. Αυτός φταίει για την ήττα στο Γράμμο και τις καταστροφές που πάθατε. Η θέση σου είναι στο κόμμα σου με τα υγιή στελέχη. Ο Ζαχαριάδης σε αδίκησε. Εμείς θέλουμε να διορθώσουμε την αδικία αυτή»
Και η δική μου απάντηση:
«Τελειώσατε, σύντροφε Σαάκοφ; Αυτό δεν γίνεται. Αυτά που λένε για τον Ζαχαριάδη εγώ δεν τα πιστεύω. Αφήστε με να έχω τις διαφωνίες μου με σας στα κομματικά μας ζητήματα. Αφήστε μας να λύσουμε μόνοι μας τα προβλήματα που έχουμε στο κόμμα μας».
Ο Σαάκοφ κοκκινίζει, η όψη του αλλάζει, σταματά να μιλά και αίφνης σηκώνεται με ένα περίεργο νευρικό, ειρωνικό γέλιο και προφέροντας διάφορα μισόλογα: «χα, χα, χά. Χαχαχά σιν πόπα χαχαχά». Δηλαδή, χαχαχά γιε παπά, χαχαχά.
Και η απάντηση μου: «Ναι, ο πατέρας μου ήταν παπάς, σύντροφε Σαάκοφ. Ήταν από αυτούς που σήκωσαν το τουφέκι ενάντια στον φασίστα κατακτητή».
Οργισμένος τώρα ο Σαάκοφ φώναζε: « βοϊότ οτ σούντα, βοϊότ» (Έξω από ‘δω, έξω) και μου άνοιξε την πόρτα του γραφείου του, ενώ ταυτόχρονα μου έδειξε την έξοδο. Ο Λουγβινένκο σηκώθηκε, με γράπωσε απ’ τους ώμους και με έσπρωξε στην έξοδο.
Αυτά συμβαίνουν όταν Σοβιετικοί και οι Ουζμπέκοι σε καλούν μόνο για μια «μπασέντα». Τώρα, τι μπορεί να είχαν υποσχεθεί σε ανώτερα στελέχη του ΚΚΕ ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του. Σε μια συνέλευση στην Κομματική Σχολή της Τασκέντης, που την παρακολουθούσαν μεταξύ άλλων ο Πάνος Δημητρίου και ο Καρτσούνης, ακούσαμε τον διερμηνέα, έναν Έλληνα, τον Πότη Παρασκευόπουλο να λέει μεταφράζοντας τα λόγια του Σοβιετικού Σαάκοφ: «Ο Πάνος Δημητρίου είναι το χρυσό κεφαλάκι του ΚΚΕ».
Όλη αυτή η δραστηριότητα καταγράφεται λίγο πριν ξεσπάσουν τα γεγονότα της 9ης Σεπτεμβρίου 1955. Η Τασκένδη είχε επιλεγεί για το μεγάλο και οριστικό χτύπημα κατά το «ζαχαριαδισμού» που στεκόταν εμπόδιο στα σχέδια των μετασταλινικών ηγεσιών της Σοβιετικής Ένωσης. Άλλωστε, σχεδόν όλο το δυναμικό του Δημοκρατικού Στρατού και τα χιλιάδες στελέχη και απλά μέλη του ΚΚΕ που ήταν αφοσιωμένα στην ηγεσία του κόμματος και αντιδρούσαν στις επεμβάσεις των Σοβιετικών στα εσωτερικά του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, ήταν όλοι συγκεντρωμένοι στο «γκαραντόκ», στις δεκατέσσερις πολιτείες- μαχαλάδες της Τασκένδης.
Έπρεπε, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα η Τασκένδη να μετατραπεί σε ένα χώρο ελεγχόμενο, στον οποίο η δουλική υποταγή των ελλήνων «πολίτ εμιγκράντι» προς τους σοβιετικούς θα ήταν δεδομένη. Έτσι, οι ίντριγκες και η υπονομευτική δράση κατά της επίσημης ηγεσίας του κόμματος και όσων την υπερασπίζονταν, αποτέλεσαν καθημερινή πρακτική. Η Τασκένδη έγινε το εργαστήρι μιας σκοτεινής πολιτικής στηριζόμενης σε μεθόδους ψυχολογικής πίεσης, μια αρένα βίαιων, κατευθυνόμενων αντιπαραθέσεων με μοναδικό σκοπό την αποπομπή του Νίκου Ζαχαριάδη και την αλλαγή της ηγεσίας του κόμματος.
Δεν έλειπαν, λοιπόν, οι υποσχέσεις και στον απλό κόσμο για εξασφάλιση δωρεάν τροφής στους «στολόβοες» (εστιατόρια) των πολιτειών, ούτε οι πολύ δελεαστικές προτάσεις για εγγραφές σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, εξασφάλιση καλού διαμερίσματος, αποστολή στα «κουρόρτ», τόπος αναψυχής, όπως η Γιάλτα, κλπ. Όταν οι χρυσωμένες υποσχέσεις δεν έβρισκαν ανταπόκριση, έκαναν την εμφάνισή τους τα διωκτικά μέτρα. Εδώ τα πράγματα αγρίευαν. Ως πρώτο μέτρο χρησιμοποιήθηκαν η αποβολή από τις σχολές και οι απολύσεις από τα εργοστάσια, κυρίως εκείνων που είχαν καλές και υψηλόμισθες θέσεις. Ακολούθησε η παραμέληση των ασθενών και η απόρριψη των αιτήσεων για εισαγωγή σε νοσηλευτικά ιδρύματα ατόμων με σοβαρά προβλήματα υγείας. Απορρίπτονταν ακόμα αιτήσεις γονιών που ήθελαν να εξασφαλίσουν μια θέση για τα παιδιά τους σε παιδικούς σταθμούς .
Όλα αυτά δεν ήταν παρά το πρελούντιο για όσα βίαια και απροσχημάτιστα θα ακολουθούσαν. Τίθεται, πλέον, σε εφαρμογή το σχέδιο για δυναμική αλλαγή στα ηγετικά κλιμάκια του ΚΚΕ. Η προηγούμενη ισορροπία με το Νίκο Ζαχαριάδη να ελέγχει το Πολιτικό Γραφείο, τα περισσότερα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και χιλιάδες απλά μέλη των κομματικών οργανώσεων βάσης, έπρεπε πάση θυσία να ανατραπεί.
Τα σχέδια καταστρώνονται στο Κρεμλίνο κι ένα από αυτά προβλέπει – κρυφά ή φανερά – τη δολοφονία του Ζαχαριάδη. Πώς μπορεί να τεθεί σ’ εφαρμογή ένα τέτοιο σχέδιο; Πρώτο στόχος η κατάληψη των γραφείων της Κομματικής Οργάνωσης Τασκένδης (ΚΟΤ), το στρατηγείο δηλαδή των ελλήνων πολιτικών προσφύγων που ζούσαν στην πόλη αυτή.
Μετά την κατάληψη των γραφείων θ’ ακολουθούσε η καθαίρεση της εκλεγμένης ηγεσίας της ΚΟΤ, δηλαδή της Κεντρικής Επιτροπής της οργάνωσης. Βάσει του ίδιου σχεδίου και αφού το ηγετικό κλιμάκιο της ΚΟΤ θα είχε καθαιρεθεί και διαγραφεί, θα διοριζόταν νέο προσωρινό γραφείο. Εάν εκδηλώνονταν αντιδράσεις στην εφαρμογή του σχεδίου, θα μπορούσε να δοθεί το πράσινο φως για την εκτέλεση των «άκρως απόρρητων» οδηγιών για τη δολοφονία του Νίκου Ζαχαριάδη. Θ΄ αναφερθούμε παρακάτω στο πως σώθηκε ο Ζαχαριάδης από οργανωμένες απόπειρες δολοφονίας εναντίον του.
Επαναλαμβάνω ότι η διάσπαση των κομμουνιστών στην Τασκένδη σχεδιάστηκε στο Κρεμλίνο. Η μεθόδευση και η εφαρμογή της ανατέθηκε σε σοβιετικούς διοικητές-φρουράρχους της Τασκένδης που είχαν την ευθύνη της διαχείρισης της ζωής των ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Επικεφαλής του όλου σχεδίου, ο γνωστός Σαάκοφ, που το όνομά του εμφανίζεται συχνά στην αφήγησή μου.
Πιο αναιδής, πιο αχρείος στο σοβιετικό παιχνίδι κατά του Ζαχαριάδη, ο Σαάκοφ. Με το στρατιωτικό του ύφος του συνταγματάρχη του Υπουργείου Εσωτερικών και Ασφαλείας, ο αδίστακτος αυτός άνθρωπος απαιτεί από τους έλληνες κομμουνιστές στην Τασκένδη να προχωρήσουν στην αντιζαχαριαδική εκστρατεία. Χωρίς να κοκκινίζει, επαναλαμβάνει σαν δίσκος γραμμοφώνου το μάθημα που του είχε διδάξει η Κα Γκε Μπε: «να σας πω εγώ για τον Ζαχαριάδη. Ένα βουνό από λάθη έκανε. Να σας τα πω ένα-ένα. Και πρώτα απ’ όλα έστελνε στελέχη στην Αθήνα για παράνομη δουλειά και ειδοποιούσε ο ίδιος την Ασφάλεια να φροντίσει να τα ξετρυπώσει, να τα συλλάβει».
Και ο Πονομαριόφ, μέλος της ΚΕ του ΚΚ Ουζμπεκιστάν, και ο Σαάκοφ, έλεγαν τέτοια ανήκουστα και τερατώδη πράγματα στους έλληνες κομμουνιστές που καλούσαν στα γραφεία τους για να τους πείσουν ότι ο Ζαχαριαδης ήταν ξοφλημένος (είχαν μάθει και την ελληνική λέξη «μπατίρης»).
Ακόμα και τώρα που τα αναλογιζόμαστε, πολλοί από εμάς τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού που ζήσαμε στην Τασκένδη νιώθουνε απέραντη ντροπή.
«Δεν θα επιτρέψω καμία αλλαγή στο κεντρικό όργανο της Τασκένδης. Εγώ ξέρω καλύτερα από τον καθένα τα στελέχη του ΚΚΕ που ζούνε εδώ. Ο Ζαχαριάδης δεν ξέρει τίποτε μπροστά σε αυτά που ξέρω εγώ».
Και ενώ εκτοξεύονταν αυτές οι απειλές, η προσπάθεια προσηλυτισμού και πάνω απ’ όλα η καλλιέργεια και η εξάπλωση ενός έντονα αντιζαχαριαδικού κλίματος δεν σταματούσε ούτε λεπτό. Πάνω από τον Σαάκοφ, στεκόταν ο β’ γραμματέας της ΚΕ του ΚΚ Ουζμπεκιστάν, Μέλνικοφ («ο μυλωνάς» τον λέγαμε οι πολιτικοί πρόσφυγες), που καθοδηγούσε όλη την αντιζαχαριαδική εκστρατεία.
Ο Πονομαριόφ και ο Σαάκοφ εξακολουθούσαν να καλούν στελέχη στα γραφεία τους, κυρίως εκείνους που επέμεναν να συμπαραστέκονται στον Νίκο Ζαχαριάδη και να επαναλαμβάνουν τα ίδια λόγια με την ίδια ακρίβεια.
«Το κόμμα σας παρουσιάζει πολλά αρνητικά στην Ελλάδα, συνεχείς συλλήψεις και στραπάτσα. Εμείς ξέρουμε ότι στην ηγεσία σας υπάρχει βαλτός, υπάρχει προδότης. Το παραδέχεται και ο Μπαρτζιώτας σε άρθρο του. Πρέπει να ξέρεει ότι ο Ζαχαριάδης υστερεί ως προς την ανάδειξη ικανών στελεχών. Πολλά ικανά στελέχη, όπως ο Δημητρίου, ο Έξαρχος, ο Φουρκιώτης, ο Ευθυμιάδης, ο Ζαχαριάδης δεν τα ανέδειξε στο κεντρικό όργανο.
Δεν το βλέπετε; Η ηγεσία του Ζαχαριάδη σας οδήγησε στη ήττα στο Γράμμο. Πρέπει να αλλάξει ηγεσία το ΚΚΕ. Πρέπει να μας βοηθήσετε. ‘Έτσι δεν είναι;»
Αν έλεγες «ναι, έτσι είναι», άκουγες το «μπράβο» και τις υποσχέσεις για λαμπρή καριέρα στο κόμμα. Αν έλεγες «όχι, δεν είναι έτσι όπως τα λέτε», τότε «σε έπαιρνε και σε σήκωνε». «Το κέρατό σας, είσαστε σκληροτράχηλοι, είσαστε ανίκανοι να καταλάβετε τις “ιστορικές στιγμές” για το ΚΚΕ και το ελληνικό επαναστατικό κίνημα. Είσαστε “Ραφτης-Μπάστης-Κιτσικόπουλος”».
Και μετά, όταν ο Πονομαριόφ και ο Σαάκοφ κατάλαβαν ότι δεν προχωρείς στην αντιζαχαριαδική εκστρατεία, άρχιζαν ένα δεύτερο κύμα επιθετικών απειλών και ύβρεων:
«”Ποιος είσαι εσύ;” έλεγαν στον καθένα χωριστά. “Τρελός είσαι; Δεν καταλαβένεις ότι ένα ολόκληρο κόμμα, το κόμμα των μπολσεβίκων του μεγάλου Λένιν επιμένει στην εξυγίανση του ΚΚΕ και συ αντιτίθεσαι; Τι πράγματα είναι αυτά; Παλαβός είσαι; Μπλιατ, ιόπ τβόα ματ”…»
Και άλλα που δεν μεταφράζονται στα ελληνικά γιατί θυμίζουν καταγώγιο» (Αχιλλέας Παπαϊωάννου: Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ, σελ.57-64, Αθήνα 2001)
«Τα γεγονότα της 9.9.55
ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΩΙΝΕΣ ΩΡΕΣ άρχισαν να μαζεύονται στην 7η Πολιτεία διάφοροι προσκεκλημένοι από τους αντιηγετικούς. Αυτό έγινε αντιληπτό από τον Βλαντά, ο οποίος υποπτεύθηκε την εφαρμογή επιθετικού σχεδίου, γι' αυτό κάλεσε από διάφορες πολιτείες καμιά 20αριά έμπιστα πρόσωπα για την προστασία των γραφείων της Κύροβα. Μετά το μεσημέρι ο αριθμός μεγάλωσε και το απόγευμα, κατά τις 7 η ώρα, μετά το γλέντι, άρχισε η επίθεση στα γραφεία, όπου είχε την έδρα του το κλιμάκιο της Κ.Ε. του ΚΚΕ. Ήταν ένα διώροφο κτίριο δίπλα από το χώρο της 7ης Πολιτείας σ' απόσταση περίπου 70 μέτρα.
Πολλές ώρες νωρίτερα ακούστηκε ο Υψηλάντης να λέει: «Απόψε θα γεμίσουν οι στέρνες κορμιά». Οι στέρνες χρησιμοποιήθηκαν κάποτε για πόσιμο νερό, λόγω έλλειψης. Σήμερα χρησιμοποιούνται για αποθήκες. Σε μια συζήτηση με τον πολιτικό πρόσφυγα και μόνιμο αξιωματικό, Πέτρο Μελά, μου έλεγε ότι σήμερα ο Υψηλάντης δεν παραδέχεται αυτή την κατηγορία, όμως τότε το είπαν άνθρωποι που τον άκουσαν.
Σκοπός της επίθεσης: Αρπαγή και καταστροφή των αρχείων και ντοκουμέντων και ξυλοκόπημα ή δολοφονία ορισμένων μελών της Κ.Ε. Τουλάχιστον για τον Βλαντά, είχε ειπωθεί ότι δεν θα γλίτωνε. Αυτό φαίνεται απ' αυτά που ακουστήκανε την ώρα της επίθεσης.
Πριν από την επίθεση έγινε ένα πρωτάκουστο γεγονός που ντροπιάζει όλους τους προοδευτικούς αγωνιστές. Στις πολιτείες όπου είχαν κάποια δύναμη οι αντιηγετικοί (2η, 3η, 7η, 9η και 11η), άρχισαν να λεηλατούν τις βιβλιοθήκες και να καίνε βιβλία, ιδιαίτερα όσα είχαν γραφεί από τους Στάλιν, Ζαχαριάδη, Μπαρτζιώτα και όσοι έγραψαν για τους αγώνες του ΔΣΕ. Μία λέξη ταιριάζει εδώ: Αίσχος.
Ο Ζαχαριάδης δεν ήταν εκεί. Την ώρα της επίθεσης ο Μπάρμπα-Λιας (Ηλίας Ρούνης) με τη βροντώδη φωνή του έλεγε: «Το κεφάλι του Βλαντά και τα χαρτιά στα χέρια μου». Είκοσι (20) σύντροφοι που βρίσκονταν εκεί, αντιμετώπισαν τους επιτιθέμενους με επιτυχία, τουλάχιστον δεν κατόρθωσαν οι επιτιθέμενοι να κυριεύσουν το πάνω πάτωμα, γιατί οι αμυνόμενοι με τραπέζια, καρέκλες κλπ., έκλεισαν την είσοδο. Συγχρόνως γκρέμισαν τις κτιστές σόμπες των δωματίων και με τα τούβλα χτυπούσαν όσους επιχειρούσαν ν' ανεβούν από τη σκάλα ή από το παράθυρο. Ξυλοκοπήθηκαν ο Φωκάς και ο Ακριτίδης, μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ. Ο Βλαντάς, που γι' αυτόν ήταν «τα στοιχήματα», δεν πιάστηκε. Αυτό τον έσωσε.
Εν τω μεταξύ άρχισαν να λαμβάνουν γνώση των επεισοδίων οι πολιτείες. Δεν ξέρω πότε και πώς ειδοποιήθηκαν και πώς ξεκίνησαν. Για την 4η Πολιτεία ξέρω, γιατί έμενα εκεί. Καθόμουνα στο μπαλκόνι του δωματίου μου, που έχει θέα προς τον κεντρικό δρόμο και την πλατεία. Έφτασε μια κούρσα μέχρι εκεί που έκανε βόλτες ο κόσμος, βγήκε από μέσα ένας άντρας, είπε μια κουβέντα στον κόσμο, μπήκε πάλι στην κούρσα κι έγινε «καπνός». Ο κόσμος ξεχύθηκε σαν χείμαρρος. Έτρεχε πάνω στον πλατύ δρόμο, αμίλητος. Τι συνέβη; Ο σύντροφος με την κούρσα είχε πει: «Έκαναν επίθεση ενάντια στην Κεντρική Επιτροπή».
Το νέο σε λίγα δευτερόλεπτα διαδόθηκε αστραπιαία και αμέσως ξεκίνησε ολόκληρη η πολιτεία πεζή προς την Κύροβα. Συμπτωματικά βρέθηκαν και δύο αμάξια, γέμισαν και ξεκίνησαν. Ορισμένες γυναίκες που ακολούθησαν θέλησαν μερικοί άνδρες να τις εμποδίσουν, όμως δεν τα κατάφεραν. Μάλιστα μια συντρόφισσα, η Θεοδώρα Καραπάνου, παρατήρησε εύστοχα: «Τότε στον πόλεμο μας θέλατε και πολεμούσαμε μαζί, τώρα δεν μας θέλετε; Όχι, δεν γυρίζουμε πίσω». Όπως εκ των υστέρων έμαθα, τα ίδια έγιναν και με τις άλλες πολιτείες. Όταν έφτασε η είδηση της επίθεσης ενάντια στην Κ.Ε. του ΚΚΕ, όπως βρισκόταν ο καθένας εκείνη τη στιγμή, έτσι ξεκίνησε, άλλος με το πουκάμισο, άλλος με τη φανέλα κλπ. Μια γυναίκα άφησε το παιδί της στην άλλη που δεν θα πήγαινε: «Πρόσεξέ το, εγώ φεύγω». Πώς καλλιεργήθηκε αυτός ο φανατισμός;
Σε λίγες ώρες η περιοχή της Κύροβα καλύφτηκε από μια ανθρωποθάλασσα απ' όλες τις πολιτείες. Όσοι από τους αντιηγετικούς ηγέτες δεν πρόλαβαν να φύγουν, πιαστήκανε και ξυλοκοπήθηκαν άγρια. Εκείνες τις στιγμές δεν μπορεί παρά οι φραξιονιστές αντιηγετικοί να νοιώσανε την οργή του λαού να ξεσπάει στην πλάτη τους.
Θα νοιώσανε ότι πέταξε η καριέρα που είχαν ονειρευτεί. Εκείνο που αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή δεν είναι εφιαλτικό όνειρο, αλλά η σκληρή πραγματικότητα. Οι κομμουνιστές υποστηρίζουν την ηγεσία τους από τους φραξιονιστές, που προσπάθησαν να πάρουν την εξουσία με τρόπο παράνομο και αντικαταστατικό. Έγιναν πολλά σχόλια εις βάρος των οπαδών της Κ.Ε. του ΚΚΕ, γιατί χτύπησαν σκληρά, όμως ύστερα από την επίθεση ενάντια στο κλιμάκιο της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ήταν φυσικό να συμβούν τα πράγματα έτσι, ήταν νομοτελειακό. Μεταξύ των κακοποιηθέντων ήταν και ο Αρριανός.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ακριβώς την ημέρα κείνη κοινοποιήθηκε στις πολιτείες, από νωρίς το πρωί, η καθαίρεση της ΚΕΤ και ο διορισμός νέας από τους Μ. Παλαιολόγου, Σοφιανό, Φλώρο, Δούμπλη, Θησέα, Σταματάκο και έναν ακόμα.
Την ΚΕΤ που διορίστηκε από το κλιμάκιο της Κ.Ε. του ΚΚΕ δεν την αναγνωρίζουν οι αντιηγετικοί.
Ολόκληρο το κλιμάκιο με τον Ζαχαριάδη έφυγε και άφησε στα γραφεία για φύλακα τον Φλώρο, χωρίς να κάνει καθοδηγητική δουλειά. Δεν υπήρχε ΚΕΤ. Υπήρχαν μόνο οι κομματικές επιτροπές των πολιτειών. Στην ουσία δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά η κομματική συνείδηση, η συναίσθηση του καθήκοντος, της ευθύνης απέναντι στο κόμμα, στο λαό μας, στη σκλαβωμένη Ελλάδα από τους Αγγλοαμερικανούς και η ελπίδα ότι γρήγορα το πρόβλημα θα λυνόταν και ότι τελικά θ' αποδιδόταν το δίκαιο.
Οι μέρες περνάνε κι ο κόσμος περιμένει μ' αγωνία να επιστρέψει η καθοδήγηση στην Τασκένδη. Πέρασαν 1-2 μήνες και είδηση δεν ακούστηκε.
Εν τω μεταξύ οργιάζουν οι φραξιονιστές με παραπειστικά και ψεύτικα συνθήματα: «O Ακριτίδης και ο Βλαντάς την πλήρωσαν, την πάτησαν, πάνε για καλά μέσα, πάει κι ο Ζαχαριάδης, δεν πρόκειται να ξαναγυρίσει εδώ, του κόπηκαν τα ψωμιά» και πολλές άλλες ανοησίες. Πάνω στους 29 μήνες, ένα Σαββατόβραδο, πηγαίνει ο Καβαλάρης στην 11η Πολιτεία, όπου πλειοψηφούν οι αντιηγετικοί και φέρνει στους κατοίκους της τα «ευχάριστα νέα»: Ότι έγινε ολομέλεια που έλυσε το ζήτημα όπως το 'θελαν αυτοί και ότι έρχεται τριμελής γραμματεία από Θέο-Στρίγκο-Γκρόζο. Ξεσπάει ένα τρικούβερτο γλέντι στις 1Η/2 η ώρα και συνεχίζεται έως τις 3 τη νύχτα.
Κάποιος Παπαδάμος ξελαρυγγίζεται με το τραγούδι του Μάρκου «πάψτε παιδιά τον πόλεμο, ο Μάρκος διατάζει, ο Ζέρβας χάνει τρεις χιλιάδες κι ο Μάρκος τρεις λεβέντες» κλπ. Επίσης λέγεται ότι συνέβη κι ένα ευτράπελο. Είχαν την πληροφορία πως έρχεται ο Μάρκος και πήγαν με λουλούδια να τον υποδεχθούν στο σταθμό (Βακζάλ).
Στην πραγματικότητα ήταν στο κουρόρτ (σπίτι ανάπαυσης) από το 1950 μια τρελή, Μαρία Βαφειάδη, η οποία ύστερα από τη θεραπεία της, έτυχε να επιστρέφει τις ημέρες εκείνες στην Τασκένδη, όμως δεν ήταν ακόμη απόλυτα υγιής, γι' αυτό η αρμόδια υπηρεσία τηλεγράφησε: «Υποδεχθείτε Βαφειάδη Μαρ.». Η τρελή όμως τόσα χρόνια είχε ξεχαστεί και νόμισαν ότι πρόκειται περί του Βαφειάδη Μάρκου. Μετά το πάθημα τους ο κόσμος γελούσε, αυτοί «το φύσαγαν και δεν κρύωνε». (ΝΤΙΝΟΣ ΡΟΖΑΚΗΣ: ΣΑΡΑΝΤΑΧΡΟΝΗ ΠΟΡΕΙΑ, ΤΑΫΓΕΤΟΣ-ΓΡΑΜΜΟΣ-ΤΑΣΚΕΝΔΗ 1936-1976, σελ. 235-238, Αθήνα 2008)
-----------------------------------------------------------------------------------------
Η δολοφονία του ήρωα της ελληνικής προλεταριακής επανάστασης ήταν μια κίνηση υποχρεωτική για το ρώσικο σοσιαλιμπεριαλισμό και για τα σχέδια της ηγεμονίας του στην Ελλάδα. Αν με την επικείμενη πτώση της κλονιζόμενης τότε χούντας ο Ζαχαριάδης κατέβαινε στην Ελλάδα, θα έδινε ένα τεράστιο χτύπημα από το οποίο δεν θα συνερχόταν ποτέ το κάλπικο ΚΚΕ, το βασικό πολιτικό πρακτορείο της Ρωσίας στη Ελλάδα.
Ποιος θα ακολουθούσε το μικρό τότε κόμμα του Φλωράκη, του Τσολάκη, του Καλούδη και Σία όταν θα υπήρχε ζωντανός ο θρύλος, ο Ζαχαριάδης, με την τεράστια ακτινοβολία, το κύρος, τη βαθύτατη μαρξιστική του κατάρτιση και το κοφτερό πολιτικό μυαλό του.
Ποιος θα τολμούσε να σταθεί απέναντί του και να απαντήσει στα ερωτήματα που θα έβαζαν οι μάζες της κομμουνιστικής και δημοκρατικής αριστεράς. Ποιος, το κυριότερο εκτός από αυτόν θα μπορούσε να κοιτάξει στα μάτια τη μεγάλη μάζα των μαχητών του ΔΣΕ που θα κατέβαιναν μαζί του. Όλα τότε θα ήταν διαφορετικά. Τα στρατηγικά σχέδια του ρώσικου σοσιαλιμπεριαλισμού για την Ελλάδα θα είχαν κυριολεκτικά τιναχτεί στον αέρα.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου