Νικόλαος Γύζης – 4 Ιανουαρίου 1901

Στις 4 Ιανουαρίου συμπληρώνονται φέτος 120 χρόνια από το θάνατο ενός από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους του 19^ου αιώνα, του Νικολάου Γύζη. 

Γεννημένος στην Τήνο το 1842 ο Γύζης μετά τις σπουδές του στη ζωγραφική στην Αθήνα, εγκαταστάθηκε το 1865 στο Μόναχο, όπου και έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, μέχρι το θάνατό του το 1901. 

Ο Νικόλαος Γύζης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του καλλιτεχνικού  κινήματος του ύστερου 19^ου αιώνα, που είναι γνωστό ως «Σχολή του Μονάχου», με το έργο του επηρέασε την πορεία της ελληνικής τέχνης.

Τιμώντας τον σημαντικό καλλιτέχνη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 4 Ιανουαρίου 1901, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε ένα επεισόδιο από τη σειρά ντοκιμαντέρ παραγωγής 1989 με τίτλο «Οι ζωγράφοι της Σχολή του Μονάχου», αφιερωμένο στον Νικόλαο Γύζη.

ΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ 1842-1901

ΜΕΡΟΣ Α’

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του ζωγράφου Νικόλαου Γύζη. Με χρονική αφετηρία τη γέννησή του, την 1η Μαρτίου 1842 στο Σκλαβοχώρι της Τήνου, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα γεγονότα-σταθμοί της ζωής του. Γίνεται λόγος για την εγκατάσταση του ξυλουργού πατέρα του και του ιδίου στην Αθήνα το 1850, τις σπουδές ζωγραφικής που ακολούθησαν στο Πολυτεχνείο, και τις βραβεύσεις του στους ετήσιους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς. Ακολουθούν η γνωριμία του Ν.Γύζη με τον πλούσιο φιλότεχνο και συμπατριώτη του Ν.Νάζο, ο οποίος του εξασφαλίζει μια υποτροφία για να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ευρώπη. Το 1865 ο νεαρός ζωγράφος αναχωρεί για το Μόναχο. Περιγράφεται το ταξίδι του και η υποδοχή του από τον Νικηφόρο Λύτρα στη γερμανική πόλη.

Παρουσιάζεται η παραμονή του Γύζη στο Μόναχο και η καλλιτεχνική ωρίμανση του ζωγράφου, ο οποίος ενστερνίστηκε τα καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά που την εποχή εκείνη κυριαρχούσαν στο Μόναχο, και ως μαθητής του Καρλ Θέοντορ Φον Πιλότυ ασχολήθηκε με το ιστορικό θέμα. Για την καλλιτεχνική σχέση του Πιλότυ με τον Γύζη μιλά ο Υποδιευθυντής της Neue Pinakothek του Μονάχου Dr Helmann, ενώ ο Μάνος Στεφανίδης, επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης, αναφέρεται ιδιαίτερα στο έργο του Γύζη «Ειδήσεις νίκης» (1871) που εκτίθεται στην Neue Pinakothek.

Γίνεται λόγος για την επιστροφή του ζωγράφου το 1873 στην Αθήνα, και για τα ταξίδια του μαζί με τον Νικηφόρο Λύτρα, με σκοπό την άντληση ηθογραφικών θεμάτων. Στη συνέχεια, σχολιάζονται τα ηθογραφικά έργα της δεκαετίας 1875-1885 στα οποία κυριαρχούν σκηνές της καθημερινής ζωής από την Ελλάδα, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα έργα «Τάμα», «Το κρυφό σχολειό», «Γιάντες», «Κούκου», «Η χαρτομάντισσα», «Παιδομάζωμα» και άλλα. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για το χαρακτηριστικό έργο του Γύζη «Παιδικοί αρραβώνες».

Το επεισόδιο κλείνει με αναφορά σε σημαντικά γεγονότα της ζωής του καλλιτέχνη (ο γάμος του και ο διορισμός του ως Τακτικού Καθηγητή στην Ακαδημία του Μονάχου το 1888), ενώ επισημαίνεται η καλλιτεχνική στροφή του Γύζη σε μια βαθιά ιδεαλιστική αλληγορική ζωγραφική, όπως αποτυπώνεται  στο έργο «Εαρινή Συμφωνία». Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται έργα του ζωγράφου, ενώ η τηλεοπτική κάμερα καταγράφει πλάνα από τις περιοχές που συνδέονται με τη ζωή και το έργο του ζωγράφου: Τήνο, Αθήνα, Τεργέστη, Μόναχο.

Έτος παραγωγής: 1989

Σκηνοθεσία-Μοντάζ: Σταμάτης Τσαρουχάς

Κείμενα: Μάνος Στεφανίδης

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ 1/04/2021